Thạc Sĩ Biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo quan điểm tích cực hóa ở các trường trung học phổ thông huy

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii
LỜI CẢM ƠN
yên, các quý thầy cô đã trực tiếp tham gia giảng dạy
lớp cao học K20, cung cấp các kiến thức cơ bản, sâu sắc, động viên cho học
viên K20 nói chung và cho tác giả luận văn nói riêng trong suốt quá trình học
tập, nghiên cứu và triển khai đề tài.
Tác giả xin , thầy
trực tiếp hướng dẫn, tận tình giúp đỡ, bổ sung kiến thức và phương pháp luận
để tác giả hoàn thành luận văn.
Xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Sở Giáo dục & Đào tạo Hải
Dương, các phòng ban thuộc Sở Giáo dục & Đào tạo, cán bộ quản lý các
trường THPT Huyện Tứ Kỳ - Hải Dương, các đồng nghiệp và học sinh đã tạo
điều kiện thuận lợi để tác giả hoàn thành luận văn này.
gắng, song không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự chỉ
dẫn, đóng góp ý kiến quí báu của quý các Cô, các Thầy, cán bộ quản lý các
trường, các đồng nghiệp và các bạn.
Xin chân thành cảm ơn!
, tháng 10 năm 2014
Tác giả luận văn



Phạm Thế Ngôn
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii
MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT . iv
DANH MỤC CÁC BẢNG v
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ . vi
. 1
1. Lý do chọn đề tài . 1
2.Mục đích nghiên cứu 3
3.Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3
. 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4
6. Phạm vi nghiên cứu . 4
7. Phương pháp nghiên cứu . 5
8.Cấu trúc luận văn 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC THEO THPT 6
1.1.Tổng quan về lịch sử nghiên cứu . 6
6
8
1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu của đề tài . 9
1.2.1. Khái niệm về quản lý . 9
1.2.2.Khái niệm về quản lý giáo dục . 11
1.2.3.Quản lý trường học . 13
1.2.4. Khái niệm về hoạt động dạy học . 15
18
1.3. Phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp dạy học . 19
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
1.3.1.Phương pháp dạy học . 19
1.3.2. Đổi mới phương pháp dạy học 19
. 20
1.4. Vai trò của Hiệu trưởng với công tác quản lý hoạt động dạy học ở
trường trung học phổ thông . 25
1.4.1.Vai trò, nhiệm vụ của Hiệu trưởng trường THPT 25
1.4.2.Nội dung quản lý HĐDH của Hiệu trưởng trong ở trường THPT . 26
1.5.Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý của Hiệu trưởng
trường THPT 32
1.5.1. Các yếu tố chủ quan . 32
1.5.2. Các yếu tố khách quan . 33
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 34
Chương 2:
HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN TỨ KỲ TỈNH HẢI DƯƠNG . 35
2.1.Khái quát tình hình giáo dục ở huyện Tứ Kỳ - tỉnh Hải Dương . 35
2.1.1. Vị trí địa lý của Huyện Tứ Kỳ . 35
2.1.2. Về giáo dục của huyện Tứ Kỳ . 35
2.2.Thực trạng giáo dục ở trường THPT huyện Tứ Kỳ - tỉnh Hải Dương 36
2.2.1.Thực trạng về đội ngũ cán bộ quản lý 36
2.2.2.Thực trạng đội ngũ giáo viên 37
2.2.3. Về quy mô trường lớp, số học sinh, kết quả học tập của học sinh từ
năm học 2010-2011, 2011-2012 và 2012-2013 . 39
- tỉnh Hải Dương 42
2.3.1. Thực trạng về mức độ giáo viên thực hiện đổi mới PPDH . 42
43
44
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
. 46
phươn . 50
53
54
56
57
2.3.10.Thực trạng về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động
dạy học ở trường THPT huyện Tứ Kỳ - tỉnh Hải Dương 60
-
61
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 65
Chương 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN L
. 66
. 66
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu 66
67
3.1.3.Đảm bảo t . 67
3.1.4.Đảm bảo tính hiệu quả 68
. 68
n . 68
. . 70
, chuẩn bị bài và giờ dạy
trên lớp của giáo viên 73
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
, sáng tạo, tích cực h
. 75
5:
79
. 85
7: Xây dựng, củng cố, sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất,
trang thiết bị dạy học và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong
hoạt động dạy học 89
92
93
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm 93
3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm . 93
3.4.3. Thang đánh giá khảo nghiệm 94
biện pháp 94
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 99
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ . 100
1. Kết luận 100
2. Khuyến nghị . 101
2.1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo 101
2.2. Đối với UBND tỉnh Hải Dương . 102
2.3. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Dương 102
. . 103
TÀI LIỆU THAM KHẢO . 104
PHỤ LỤC


Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGH Ban giám hiệu
CB, GV, NV Cán bộ, giáo viên, nhân viên
CBQL Cán bộ quản lý
CNH, HĐH Công nghiệp hoá, hiện đại hoá
CNTT Công nghệ thông tin
CSVC Cơ sở vật chất
DHCSTĐ Danh hiệu chiến sĩ thi đua
GD & ĐT Giáo dục và đào tạo
GDPT Giáo dục phổ thông
GV, HS Giáo viên, học sinh
HDHS Hướng dẫn học sinh
HG-HH Hội giảng - hội học
HSTN Học sinh tốt nghiệp
KK Khuyến khích
KTĐG Kiểm tra đánh giá
PPDH Phương pháp dạy học
QL Quản lý
SKKN Sáng kiến kinh nghiệm
TBĐD Thiết bị đồ dùng
THPT Trung học phổ thông

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1.Thống kê đội ngũ CBQL năm học 2012-2013 36
Bảng 2.2. Thống kê đội ngũ giáo viên năm học 2012-2013 . 37
Bảng 2.3. Kết quả thi đua năm học 2012-2013 . 38
Bảng 2.4.Thống kê kết quả sáng kiến kinh nghiệm năm học 2012-2013 . 38
Bảng 2.5.Quy mô trường, lớp và số học sinh trong 3 năm gần đây 39
Bảng 2.6. Thống kê kết quả xếp loại học lực của các trường THPT trong
huyện Tứ Kỳ ba năm học gần đây . 40
Bảng 2.7. Kết quả học sinh đỗ TNTHPT năm học 2012-2013, thi vào các
trường đại học năm 2013 . 41
Bảng 2.8. Thống kê kết quả thi học sinh giỏi tỉnh năm học 2012-2013 . 41
. 42
. 43
Bảng 2.11. Nhận thức về mức độ cần thiết và đánh giá về mức độ quản
lý thực hiện việc phân công nhiệm vụ cho giáo viên 45
Bảng 2.12. Nhận thức về mức độ cần thiết và đánh giá về mức độ thực
hiện các biện pháp quản lý thực hiện chương trình giảng dạy. . 47
Bảng 2.13. Nhận thức về mức độ cần thiết, đánh giá về mức độ thực hiện
các biện pháp quản lý việc soạn bài, chuẩn bị lên lớp và giờ
dạy trên lớp. . 50
Bảng 2.14. Nhận thức về mức độ cần thiết, đánh giá về mức độ thực hiện
các biện pháp quản lý giờ dạy trên lớp . 52
Bảng 2.15.
về mứ
việc nâng cao chất lượng giảng dạy 53
Bảng 2.16. Nhận thức về mức độ cần thiết, mức độ thực hiện các biện
pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên . 55
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
Bảng 2.17. Nhận thức của CBQL, GV về mức độ cần thiết, đánh giá của
GV về mức độ thực hiện biện pháp quản lý hoạt động học tập
của học sinh . 56
Bảng 2.18. Nhận thức về mức độ cần thiết và đánh giá của GV về mức
độ thực hiện biện pháp quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập của HS . 58
Bảng 2.19. Đánh giá mức độ cần thiết và mức độ thực hiện các biện
pháp quản lý việc sử dụng, bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết
bị dạy học 60
. 95
Bảng 3.2. Kết quả đánh giá về tính khả thi của các biện pháp 96
Bảng 3.3. Mức độ tương quan giữa tính cấp thiết và tính khả thi của các
biện pháp . 97
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Mối quan hệ của các chức năng quản lý 11
. 98

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục và Đào tạo có tầm quan trọng trong đời sống văn hoá, chính
trị, kinh tế của một quốc gia, là sự biểu hiện trình độ phát triển của một quốc
gia. Trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đang đặt ra những
yêu cầu to lớn về chất lượng nguồn lực con người. Đó là sự phát triển toàn diện
về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ cho thế hệ trẻ, cho con người Việt Nam.
Tại Đại hội lần thứ IX, Đảng ta khẳng định “Phát triển giáo dục và đào
tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp
hoá, hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản
để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế và bền vững” [10].
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định “ Phát
triển, nâng cao chất lượng nguồn lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao
là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển nhanh, bền vững đất nước.
Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dụcViệt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện
đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới chương
trình, nội dung, phương pháp dạy và học, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục,
phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt” và “
Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực,
bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây dựng nền văn
hoá và con nười Việt Nam” [11].
Chiến lược phát triển kinh tế -xã hội 2011-2020 đã định hướng “Phát
triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng
cao là một đột phá chiến lược” [12]. Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020
nhằm quán triệt và cụ thể hoá các chủ trương, định hướng đổi mới giáo dục và
đào tạo, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
XI và Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2011-2020 của đất nước.
Luật Giáo dục năm 2005 đã chỉ rõ: “Phương pháp giáo dục phổ thông
phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2
với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả
năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn;
tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Vì
thế, đổi mới công tác quản lý trong hoạt động dạy học là yếu tố rất quan trọng,
mang tính chủ động và cấp bách của ngành Giáo dục và Đào tạo nói chung
trong việc nâng cao chất lượng giáo dục bởi vì khi có đội ngũ tốt, quan tâm đến
người thày thì thày tốt sẽ dẫn tới trò tốt. Khi nói đến nhà trường là nói đến hoạt
động dạy và học; đó là hoạt động chủ đạo, là nhiệm vụ trọng tâm của nhà
trường. Quản lý nhà trường thực chất là quản lý hoạt động dạy và học.
Trong những năm qua chất lượng giáo dục ở các cấp học và trình độ đào
tạo có tiến bộ. Trình độ hiểu biết, năng lực tiếp cận tri thức mới của học sinh
được nâng cao một bước. Công bằng xã hội trong tiếp cận giáo dục đã được cải
thiện, đặc biệt là con em các gia đình nghèo ngày càng được quan tâm. Công tác
quản lý giáo dục có bước chuyển biến tích cực theo hướng: khắc phục những
tiêu cực trong ngành, chuẩn hoá đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.
Cùng với sự phát triển của xã hội, những năm qua chất lượng giáo dục ở
các trường trung học phổ thông trong tỉnh Hải Dương nói chung và ở các trường
trung học phổ thông huyện Tứ Kỳ nói riêng đã có nhiều tiến bộ và đạt được
những thành tích đáng kể. Tuy nhiên chất lượng dạy và học vẫn còn thấp so với
yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ mới và so với trình độ của các nước
có nền giáo dục tiên tiến trong khu vực, trên thế giới. Một bộ phận giáo viên
chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ đổi mới; vẫn còn
một bộ phận nhỏ cán bộ, giáo viên có biểu hiện thiếu trách nhiệm và tâm huyết
với nghề, có lối sống ảnh hưởng không tốt tới uy tín của nhà giáo trong xã hội.
Quá trình hội nhập quốc tế đã mang tới những cơ hội, nhưng cũng đưa
đến nhiều thách thức lớn đối với giáo dục. Mặt trái của nền kinh tế thị trường
đã có nhiều tác động tiêu cực đến giáo dục, ảnh hưởng tới tư tưởng, tình cảm, ý
thức học tập và rèn luyện của học sinh. Nhu cầu nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện cho học sinh trong thời kỳ đổi mới, đòi hỏi mỗi Hiệu trưởng trong
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3
mỗi nhà trường phải thực hiện những cải cách, những biện pháp đổi mới quản
lý hoạt động dạy và học trong giai đoạn hiện nay sao cho mỗi giáo viên trong
nhà trường có động lực, có trách nhiệm, tâm huyết với nghề và đặc biệt là sự
khát khao cống hiến cho sự nghiệp giáo dục; mỗi em học sinh luôn có ý chí
vươn lên trong học tập và tu dưỡng đạo đức.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động dạy
học ở trường THPT huyện Tứ Kỳ
tỉnh Hải Dương” nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học ở các trường
trung học phổ thông huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.
2.Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và nghiên cứu thực trạng các biện pháp
quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng ở các trường trung học phổ thông
huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương trong những năm học qua, đề xuất một
số biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông huyện
Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương theo quan điểm tích cực hoá hoạt động dạy học, nhằm
nâng cao chất lượng giáo cho học sinh ở các trường trung học phổ thông huyện
Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương trong giai đoạn hiện nay.
3.Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1.Khách thể nghiên cứu
Công tác quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông theo
quan điểm tích cực hoá hoạt động dạy học.
3.2.Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông
huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương theo quan điểm tích cực hoá hoạt động dạy học.
4.Giả th nghiên cứu
Huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương có nền kinh tế còn khó khăn, có nhiều
yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động dạy và học, làm ảnh hưởng đến chất lượng
giáo dục cho học sinh ở các nhà trường trong huyện. Nếu nghiên cứu tìm ra
được các biện pháp quản lý hoạt động dạy học một cách hợp lý, phù hợp với
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

4
điều kiện thực tế của địa phương, phù hợp với tình hình phát triển chung của xã
hội thì sẽ tạo ra một sức mạnh tổng hợp để động viên, khích lệ được sự cống
hiến của cán bộ, giáo viên; sự nỗ lực phấn đấu trong học tập và rèn luyện, chủ
động, sáng tạo của học sinh. Giáo viên tích cực đổi mới phương pháp trong
giảng dạy, kiểm tra đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của học sinh; tạo ra
sự chuyển biến cơ bản, tích cực, rõ nét về chất lượng và hiệu quả hoạt động
giáo dục trong nhà trường, góp phần thực hiện tốt mục tiêu giáo dục của nhà
trường trong giai đoạn hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận quản lý hoạt động dạy học của Hiệu trưởng
trường trung học phổ thông như: Công tác quản lý, công tác quản lý hoạt động
giảng dạy của giáo viên, hoạt động học tập của học sinh, quản lý cơ sở vật chất,
trang thiết bị dạy học .
5.2. Nghiên cứu thực trạng công tác quản lý hoạt động đổi mới
phương pháp dạy học của Hiệu trưởng ở các trường trung học phổ thông huyện
Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương trong những năm học vừa qua làm cơ sở thực tiễn cho
việc đề xuất biện pháp quản lý hoạt động dạy học theo quan điểm tích cực hoá
.
5.3. Đề xuất một số biện
ở trường trung học phổ thông huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng
với hoạt động dạy học ở trường trung học phổ thông theo quan điểm tích cực
hoá hoạt động dạy học.
6.2. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài được điều tra, khảo sát thực trạng quản lý hoạt động đổi mới
phương pháp dạy học ở các trường trung học phổ thông huyện Tứ Kỳ, tỉnh
Hải Dương:
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

5
1.Trường trung học phổ thông Tứ Kỳ
2.Trường trung học phổ thông Hưng Đạo
3.Trường trung học phổ thông Cầu Xe.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu các Nghị quyết của Đảng, các văn bản của Nhà nước về giáo
dục và Đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngành giáo dục và các cấp có liên quan.
Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến trường trung học phổ thông: Lí
luận quản lý nhà trường, Luật giáo dục, Điều lệ nhà trường, văn bản pháp quy,
quy chế về các lĩnh vực giáo dục phổ thông và trung học phổ thông.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhóm phương pháp này bao gồm một số phương pháp cụ thể như sau:
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp điều tra
- phỏng vấn.
- Phương pháp chuyên gia.
- Phương pháp phân tích - tổng kết kinh nghiệm.
7.3. Nhóm phương pháp toán thống kê
-Phương pháp thống kê toán học.
-Phương pháp sơ đồ để minh họa.
8.Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận văn gồm 3 chương.
Chương 1.Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học theo quan điểm
tích cực hoá trường trong trường trung học phổ thông.
Chương 2.Thực trạng công tác quản lý hoạt động dạy học
ở trường trung học phổ thông huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học
ở trường trung học phổ thông huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.