Thạc Sĩ Biện pháp quản lý hoạt động dạy hát xoan trong trường trung học cơ sở huyện Lâm Thao, Phú Thọ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC


LỜI CAM ĐOAN . i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT iv
DANH MỤC CÁC BẢNG v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ vi
MỞ ĐẦU . 1
1. Lý do chọn đề tài . 1
2. Mục đích nghiên cứu . 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu . 3
4. Giả thuyết khoa học . 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4
6. Phương pháp nghiên cứu . 4
7. Cấu trúc luận văn . 5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT
TRONG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ . 6
1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 9
1.2.1. Dân ca và Hát Xoan . 9
1.2.2. Dạy hát Xoan . 11
1.2.3. Quản lý hoạt động dạy hát Xoan . 13
1.3. Những vấn đề cơ bản của quản lý hoạt động dạy Hát Xoan trong
trường THCS . 19
1.3.1. Đặc điểm của hoạt động dạy Hát Xoan trong trường THCS 19
1.3.2. Mục tiêu, yêu cầu đối với hoạt động dạy hát Xoan trong trường THCS 22
1.3.3. Nội dung quản lý hoạt đông dạy Hát Xoan trong các trường THCS 23
1.3.4. Phương pháp quản lý hoạt động dạy hát Xoan trong các trường THCS 26
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
1.4. Vai trò của hiệu trưởng nhà trường trong quản lý hoạt động dạy hát
Xoan cho HS ở trường THCS . 28
1.4.1. Vị trí và vai trò trách nhiệm của người hiệu trưởng trường THCS
trong sự nghiệp Giáo dục và đào tạo . 28
1.4.2. Những yêu cầu cơ bản đối với người hiệu trưởng trường THCS
trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo 29
1.4.3. Vai trò của hiệu trưởng nhà trường trong quản lý hoạt động dạy hát
Xoan cho HS ở trường THCS . 30
Kết luận chương 1 32
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HÁT XOAN
TRONG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LÂM
THAO- TỈNH PHÚ THỌ . 33
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, văn hóa, giáo dục của
huyện Lâm Thao - tỉnh Phú Thọ . 33
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội . 33
2.1.2. Truyền thống văn hoá 35
2.1.3. Tình hình giáo dục . 38
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học âm nhạc và dạy hát Xoan trong
các các trường THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ . 42
2.2.1. Thực trạng quản lý nội dung chương trình dạy hát . 43
2.2.2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên 46
2.2.3. Thực trạng quản lý hoạt động học của học sinh 52
2.2.4. Đánh giá kết quả dạy Hát Xoan cho học sinh các trường THCS
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ . 56
2.3. Nguyên nhân của thực trạng . 57
2.3.1. Nguyên nhân thành công . 57
2.3.2. Nguyên nhân hạn chế, thiêu sót . 58
Kết luận chương 2 59
Chương 3. CÁC BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG DẬY HÁT XOAN TRONG CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN LÂM THAO 60
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp 60
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu 60

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi . 60
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả 60
3.2. Các biện pháp nâng cao tính hiệu hoạt động dạy hát xoan trong các
trường THCS huyện 60
3.2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo dục
nghệ thuật và dạy hát Xoan . 60
3.2.2. Xây dựng kế hoạch dạy hát Xoan trong các trường THCS huyện 63
3.2.3. Quản lý, quy hoạch, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho
giáo viên dạy Hát Xoan . 67
3.2.4. Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động dạy Hát Xoan 70
3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy hát Xoan để
nâng cao chất lượng dạy hát 74
3.3. Mối quan hệ của các biện pháp được đề xuất . 75
3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp 75
3.4.1. Mục đích của khảo nghiệm 75
3.4.2. Nội dung và phương pháp khảo nghiệm . 75
3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm . 76
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp đã đề xuất 76
Kết luận chương 3 78
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ . 79
1. Kết luận 79
2. Khuyến nghị . 80
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO . 83
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. CBQL Cán bộ quản lý
2. CSVC Cơ sở vật chất
3. GV Giáo viên
4. HĐND, UBND Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân
5. HT Hiệu trưởng
6. HQQL Hiệu quả quản lý
7. HS Học sinh
8. PPDH Phương pháp dạy học
9. QL Quản lý
10. TBDH Thiết bị dạy học
11. THCS Trung học cơ sở
12. UNESCO Tổ chức văn hóa, khoa học, giáo dục của Liên
hợp quốc













Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô giáo dục huyện Lâm Thao - Phú Thọ năm học 2013-2014 40
Bảng 2.2. Kết quả xếp loại học lực của HS trường THCS 41
Bảng 2.3. Đánh giá kết quả thực hiện các biện pháp quản lý mục tiêu, kế
hoạch dạy học môn âm nhạc và dạy Hát Xoan . 44
Bảng 2.4. Các biện pháp quản lý nội dung chương trình dạy học môn âm
nhạc và dạy Hát Xoan 45
Bảng 2.5. Thực trạng về số lượng giáo viên âm nhạc trong các trường
THCS huyện Lâm Thao . 46
Bảng 2.6. Kinh nghiệm dạy Hát Xoan của giáo viên âm nhạc trong các
trường THCS . 47
Bảng 2.7. Thực trạng quản lý việc lập kế hoạch giảng dạy của giáo viên và
hồ sơ chuyên môn của giáo viên . 50
Bảng 2.8. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của giáo viên . 51
Bảng 2.9. Kiến thức của học sinh về Hát Xoan . 52
Bảng 2.10. Thực trạng các kênh học sinh tiếp cận kiến thức về Hát Xoan 52
Bảng 2.11. Số lượng bài Hát Xoan mà học sinh thuộc lời và có thể trình diễn
được làn điệu . 53
Bảng 2.12. Các kênh dạy Hát Xoan của học sinh trường THCS 54
Bảng 2.13. Nguyện vọng học Hát Xoan của học sinh trường THCS 55
Bảng 2.14. Các biện pháp quản lý hoạt động học của học sinh 55
Bảng 3.1. Bảng đánh giá sự cần thiết của các biện pháp đề xuất . 76
Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất 77




Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi



DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Số lượng bài hát Xoan giáo viên âm nhạc thuộc trong các
trường THCS huyện Lâm Thao 48
Biểu đồ 2.2. Kinh nghiệm trình diễn Hát Xoan nơi đông người của giáo
viên âm nhạc trong các trường THCS . 49
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hát Xoan là di sản văn hóa phi vật thể quý báu của vùng đất Tổ Phú Thọ
nói riêng và trong kho tàng di sản văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung. Hát
Xoan là loại hình dân ca nghi lễ, phong tục, còn gọi là hát cửa đình hay “Khúc
môn đình”, là hình thức nghệ thuật đa yếu tố: Ca nhạc, hát, múa phục vụ nhu
cầu tín ngưỡng của cộng đồng. Hát Xoan có bề dày lịch sử, có tổ chức nghệ
thuật chặt chẽ, không gian văn hóa rộng lớn và có sức lan tỏa mạnh mẽ khắp
cộng đồng. Với những giá trị văn hóa nổi bật toàn cầu, ngày 24/11/2011, tại
Hội nghị lần thứ 6 của Ủy ban liên chính phủ về Bảo tồn Di sản văn hóa phi vật
thể của UNESCO tổ chức tại Bali - Indonesia, Hồ sơ Hát Xoan - Phú Thọ của
Việt Nam đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Vì thế
mà Hát Xoan Phú Thọ ngày càng được nâng tầm và vị thế văn hóa truyền thống
của dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế. Đây là niềm vinh dự và tự hào, đồng
thời cũng là trách nhiệm to lớn của người dân Phú Thọ nói riêng và của đất
nước Việt Nam nói chung trước di sản quý giá của cha ông để lại cho chúng ta
hôm nay.
Ngay sau khi Hát Xoan - Phú Thọ được UNESCO công nhận là Di sản
văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cần được bảo vệ khẩn cấp, tại Lễ đón
bằng vinh danh công nhận di sản Hát xoan, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ đã
công bố Chương trình hành động về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa
phi vật thể của nhân loại cần bảo vệ khẩn cấp: Hát Xoan Phú Thọ giai đoạn
2012 - 2015; Ngày 7.11.2013, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số
2058/QĐ-TTg phê duyệt Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi
vật thể - Hát Xoan Phú Thọ (giai đoạn 2013 - 2020). Với mục tiêu đến năm
2015 đưa Hát xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp và trở thành
Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Trên cơ sở đó Sở Giáo dục và
đào tạo tỉnh Phú Thọ đã triển khai chương trình giáo dục về Di sản văn hóa
2
lồng ghép trong các chương trình chính khóa và ngoại khóa tại các trường học
trên địa bàn toàn tỉnh; đồng thời nhấn mạnh vai trò của việc đào tạo lớp nghệ
nhân kế cận, bảo đảm 100% người có công bảo tồn, gìn giữ, truyền dạy Hát
xoan được tôn vinh và hưởng chế độ đãi ngộ theo quy định; 5 di tích tại các
phường xoan gốc được đầu tư, duy trì và phát triển; không gian diễn xướng
được phục hồi và mở rộng.
Việc giữ gìn, kế thừa, lưu truyền, phổ biến, phát huy cho thế hệ mai sau
những giá trị văn hóa độc đáo mang tính xã hội, nhân văn, những phong tục, tập
quán tốt đẹp về Hát Xoan - Phú Thọ gắn với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương
là nhằm nâng cao nhận thức và lòng tự hào trong cộng đồng, trách nhiệm của các
thế hệ, nhất là học sinh, sinh viên của các trường học trên toàn tỉnh trong việc
bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Hát xoan. Từng bước bảo tồn, phát huy giá trị
để Hát xoan trở thành sản phẩm du lịch văn hóa hóa tâm linh đặc trưng, góp
phần thúc đẩy phát triển Kinh tế - Văn hóa - Xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
Công tác đào tạo lớp nghệ nhân kế cận và truyền dạy Hát Xoan trong cộng đồng
được UBND tỉnh Phú thọ xác định là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu;đồng thời
góp phần tích cực vào việc thực hiện các nhiệm vụ quan trọng mà Nghị quyết
TW 5 khóa VIII của Đảng về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên
tiến đậm đà bản sắc dân tộc đã đề ra và để tiếp tục đồng hành với cuộc vận động
xây dựng "Trường học thân thiện, học sinh tích cực" do Bộ Giáo dục - Đào tạo
và Bộ Văn hóa TT& Du lịch phối hợp phát động.
Để duy trì và phát triển Di sản văn hóa phi vật thể về Hát xoan; Đảng,
Nhà nước và Chính quyền các cấp ở địa phương cần có những chính sách ưu
tiên, đãi ngộ phù hợp để tạo điều kiện chăm sóc và động viên các nghệ nhân hát
Xoan; hỗ trợ cộng đồng, các phường Xoan; các trường học tổ chức truyền dạy,
đào tạo thế hệ trẻ để tiếp nối, duy trì và phát triển Di sản Hát xoan. Chủ động
xây dựng các chương trình giáo dục thích ứng để giảng dạy Hát xoan trong các
trường nghệ thuật và trường phổ thông. Đưa di sản Hát xoan vào trường học
3
không phải chỉ là truyền dạy đơn thuần mà còn là giáo dục, nâng cao nhận thức
về Di sản văn hóa. Xuất phát từ nhận thức như vậy, cho nên trong kế hoạch của
Tỉnh và của Ngành Giáo dục - Đào tạo Phú Thọ về việc duy trì, đào tạo, phát
triển Hát xoan đã đề ra mục đích: Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên,
học sinh tự hào với truyền thống và Di sản Hát xoan của tỉnh Phú Thọ, từ đó
xác định trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn Di sản và tuyên truyền sâu rộng đến cộng
đồng. Các nội dung giáo dục bảo đảm phù hợp theo chương trình giáo dục
chung của Bộ GD - ĐT; đồng thời phải phù hợp với khả năng và tâm, sinh lý
từng lứa tuổi học sinh, gây hưng phấn và thích thú cho học sinh, hát mà chơi;
chơi mà hát.
Với những lý do chủ yếu trên ; đồng thời là một người dân Đất Tổ, với
tình yêu quê hương, yêu làn điệu Hát Xoan của quê hương và là người cán bộ
làm công tác quản lý trong lĩnh vực Văn hóa - Xã hội của huyện Lâm Thao,
tỉnh Phú Thọ, tôi thấy rất đỗi vinh dự, tự hào và cũng nhận thấy là mình phải có
trách nhiệm rất cao cùng với cộng đồng trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy
giá trị của Di sản Hát xoan - một Di sản văn hóa có mối gắn kết chặt chẽ với tín
ngưỡng thờ cúng Hùng Vương của Phú Thọ cũng đã được UNETCO công nhận
là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại , cho nên tôi xin cho ̣n
nghiên cứu đề tài : "Biện pháp quản lý hoạt động dạy Hát xoan trong các
trường THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ".
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện
pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy hát Xoan trong các trường
THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy Hát Xoan và quản lý hoạt động dạy hát Xoan trong các
trường THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
4
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động dạy Hát Xoan và quản lý hoạt động dạy hát
Xoan trong các trường THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý hoạt động dạy Hát Xoan trong các trường THCS huyện
Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ trong thời gian qua đã đạt được những kết quả nhất
định, tuy nhiên trong quản lý còn có những bất cập do các biện pháp chưa phù
hợp nên chất lượng còn hạn chế. Nếu đề xuất được những biện pháp quản lý hoạt
động dạy hát Xoan trong các trường THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ thực
sự cần thiết và có tính khả thi.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ ở lý luận về quản lý hoạt động dạy hát trong các
trường THCS.
5.2. Khảo sát thực trạng quản lý dạy hát Xoan trong các trường THCS
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động dạy hát Xoang trong
các trường THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng
cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận có các
phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu.
- Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
5
6.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
6.3. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
6.4. Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động
6.5. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia
7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục nghiên cứu,
luận văn có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy hát trong các trường THCS.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy hát Xoan trong các trường
THCS huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.
Chương 3: Biện pháp quản lý động dạy hát Xoan trong các trường THCS
huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.