1. Tính thiết thực của đề tài Trong bối cảnh thế giới hiện nay, tự do hóa kinh tế và hội nhập quốc tế là một vấn đề thời sự quan trọng của mỗi nước, nhất là các nước đang trong giai đoạn phát triển. Mỗi nước phải nhận thức đúng đắn và phải thiết lập các thể chế phù hợp, tuân thủ các quan hệ kinh tế quốc tế cùng những cam kết mang tính toàn cầu, qua đó cùng tạo nên một nền kinh tế đa dạng, hợp tác và cùng phát triển. Hội nhập đang đem đến nhiều cơ hội lớn lao nhưng cũng là thách thức không kém phần cam go cho nền kinh tế đất nước. Thực tế cho thấy, trong khoảng thời gian những năm gần đây, khối NHTMCP đã có những bước tiến ngoạn mục, đóng một vai trò không nhỏ vào sự phát triển chung của ngành ngân hàng và nền kinh tế đất nước. Tuy nhiên, khi mà cánh cửa hội nhập đang đến “gõ cửa” từng doanh nghiệp và lộ trình của nó đang ngày một rút ngắn về thời gian thì các ngân hàng thương mại nói chung và khối các NHTMCP nói riêng đang phải đối mặt với những thách thức nhất định. Thách thức về tiềm lực tài chính, công nghệ, năng lực, kinh nghiệm quản trị, chất lượng sản phẩm dịch vụ Đây chính là vấn đề thời sự, luôn được Nhà nước quan tâm và chỉ đạo sâu sát, NHNN Việt Nam đã đưa ra nhiều biện pháp để thực hiện những chủ trương, chỉ đạo của Nhà nước nhằm giúp các ngân hàng thương mại mở rộng quy mô hoạt động, hiệu quả kinh doanh, nâng cao khả năng cạnh tranh và hòa nhập tốt với nền kinh tế khu vực và thế giới. Một trong những giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của các NHTMCP Việt Nam trong thời gian tới là tăng vốn tự có. Với nền kinh tế thị trường, vốn tự có là cơ sở hình thành pháp lý kinh doanh cho các doanh nghiệp, đồng thời cũng là yếu tố tài chính quan trọng nhất trong việc đảm bảo các khoản nợ đối với khách hàng. Với lĩnh vực kinh doanh tiền tệ, vốn tự có còn là yếu tố có ý nghĩa quyết định sống còn đến sự hình thành và phát triển lâu dài của ngân hàng. Giai đoạn từ năm 2006 cho đến nay đã - 10 - chứng kiến việc đua nhau tăng vốn của các ngân hàng thương mại, nhất là khối các NHTMCP trong nước. Tuy nhiên cũng cần thấy rằng, mặc dầu vốn tự có bình quân của các NHTMCP có tăng nhưng kết quả việc tăng vốn vẫn chưa đáp ứng hết được những mong đợi của các ngân hàng. Việc tăng vốn tự có nhanh trong một khoảng thời gian ngắn mà không kèm theo những thay đổi chưa chắc đã giúp các NHTMCP nâng cao vị thế và tạo ra những ảnh hưởng tốt đến các quyết định của thị trường, ngược lại có thể tạo thêm nhiều nguy cơ rủi ro tiềm ẩn lớn hơn. Xuất phát từ lý do trên, tôi chọn đề tài “BIỆN PHÁP GIA TĂNG VỐN TỰ CÓ CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM”. Luận văn xin được đưa ra một số giải pháp nhằm góp phần giải quyết những vấn đề cấp thiết đồng thời nâng cao hiệu quả của việc gia tăng vốn tự có của các NHTMCP tại Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các bảng, biểu đồ Phần mở đầu . 1 Chương I Cơ sở lý luận chung về vốn tự có của các ngân hàng thương mại . 5 1.1.Những vấn đề chung về vốn tự có của ngân hàng thương mại 5 1.1.1. Khái niệm về vốn tự có 5 1.1.2. Đặc điểm của vốn tự có 5 1.1.3. Chức năng cơ bản của vốn tự có 6 1.1.3.1.Chức năng bảo vệ . 6 1.1.3.2. Chức năng hoạt động . 7 1.1.3.3. Chức năng điều chỉnh 8 1.1.4. Thành phần vốn tự có . 8 1.1.4.1.Vốn cấp 1 (Vốn tự có cơ bản) 8 1.1.4.2.Vốn cấp 2 (Vốn tự có bổ sung) 11 1.2. Các phương pháp tăng vốn tự có của NHTMCP 14 1.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn phương pháp tăng vốn tự có . 14 1.2.1.1. Các quy định của ngân hàng Nhà nước về quản lý vốn tự có 14 1.2.1.2. Các yếu tố chi phí 14 1.2.1.3. Yếu tố thời gian . 14 1.2.1.4. Rủi ro thanh khoản 15 1.2.1.5. Quyền kiểm soát ngân hàng 15 1.2.1.6. Lợi tức trên mỗi cổ phiếu 15 - 4 - 1.2.1.7. Yếu tố linh hoạt . 15 1.2.2. Hoạch định nhu cầu vốn ngân hàng 15 1.2.3. Cách thức tăng vốn tự có 17 1.2.3.1. Tăng vốn từ nguồn bên trong 17 1.2.3.2. Tăng vốn từ nguồn bên ngoài 20 1.2.3.2.1. Phát hành thêm cổ phiếu mới . 20 1.2.3.2.2. Phát hành trái phiếu chuyển đổi . 21 1.2.3.2.3. Một số phương thức khác . 21 1.3. Ý nghĩa của việc tăng vốn tự có . 22 KẾT LUẬN CHƯƠNG I . 24 Chương II Thực trạng và kết quả đạt được trong quá trình tăng vốn tự có của các NHTMCP tại Việt Nam 25 2.1.Bối cảnh kinh tế và nguyên nhân buộc các NHTMCP phải tăng vốn tự có 25 2.1.1. Bối cảnh kinh tế trước yêu cầu tăng vốn tự có của các NHTMCP 25 2.1.2. Nguyên nhân buộc các NHTMCP phải tăng vốn tự có 27 2.1.2.1. Nguyên nhân vĩ mô . 27 2.1.2.1.1. Áp lực trong vấn đề hội nhập quốc tế 27 2.1.2.1.2. Những quy định ràng buộc từ phía NHNN và Chính Phủ . 28 2.1.2.1.3. Một số yếu tố khác . 30 2.1.2.2. Nguyên nhân vi mô . 31 2.1.2.2.1. Động lực để các NHTMCP tự tin hợp tác với đối tác nước ngoài . 31 2.1.2.2.2. Duy trì và gia tăng niềm tin của khách hàng đối với ngân hàng 32 2.1.2.2.3. Mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh . 32 2.1.2.2.4. Triển khai thêm nhiều hoạt động kinh doanh mới, đa dạng hóa dịch vụ . 32 2.2. Tình hình tăng vốn tự có của các NHTMCP tại Việt Nam . 33 2.2.1.Tăng vốn từ nguồn bên trong 33 2.2.2.Tăng vốn từ nguồn bên ngoài 35 - 5 - 2.3. Kết quả từ quá trình tăng vốn tự có của các NHTMCP 44 2.3.1. Ưu điểm 44 2.3.1.1. Quy mô vốn tự có của các NHTMCP đã tăng lên đáng kể . 44 2.3.1.2. Hệ thống NHTMCP đã có sự tăng trưởng ngoạn mục 45 2.3.1.3. Khả năng cạnh tranh của các NHTMCP ngày càng tăng 45 2.3.1.4. Đầu tư của các đối tác nước ngoài vào các NHTMCP ngày càng tăng 46 2.3.2. Hạn chế . 47 2.3.2.1. Quy mô vốn tự có của các NHTMCP tại Việt Nam vẫn còn nhỏ . 47 2.3.2.2. Nhiều NHTMCP đã tăng vốn một cách quá mức trong thời gian ngắn 47 2.3.2.3. Khó khăn trong việc sử dụng nguồn vốn tăng thêm . 48 2.3.2.4. Cổ phiếu ngân hàng không còn nhận được nhiều sự quan tâm . 49 2.4. Nguyên nhân hạn chế 50 2.4.1. Sự không cân xứng giữa việc tăng vốn tự có với chất lượng và hiệu quả hoạt động 50 2.4.2. Sự tăng thêm của hàng tỷ cổ phiếu ngân hàng ra thị trường 52 2.4.3. Vốn tự có tăng nhưng thu nhập không tăng nhanh tương ứng làm nản lòng các nhà đầu tư . 53 2.4.4. Thị trường tài chính tiền tệ nước ta còn nhiều bất cập . 53 2.4.5. Những biến động kinh tế trong nước và thế giới . 55 KẾT LUẬN CHƯƠNG II 55 Chương III Biện pháp gia tăng vốn tự có của các NHTMCP tại Việt Nam . 56 3.1. Dự báo xu hướng thúc đẩy việc mở rộng quy mô vốn tự có của các NHTMCP 56 3.2. Giải pháp từ phía các NHTMCP . 57 3.2.1. Cân nhắc kỹ việc phát hành cổ phiếu . 57 3.2.2. Chọn cổ đông chiến lược là các tập đoàn ngân hàng nước ngoài và đa dạng hóa danh mục các đối tác chiến lược 59 - 6 - 3.2.3. xây dựng chiến lược kinh doanh trên cơ sở tình hình thực tế, sử dụng vốn tăng thêm có hiệu quả . 60 3.2.4. Cân đối quyền lợi của các cổ đông khi thực hiện chính sách chia cổ tức bằng cổ phiếu . 62 3.2.5. Xác định các tiêu chí đánh giá hiệu quả sử dụng vốn tự có tăng thêm rõ ràng và chi tiết hơn . 63 3.2.6. Các NHTMCP nhỏ nên hợp tác với nhau để tạo nên sức mạnh tổng hợp . 64 3.3. Kiến nghị về phía ngân hàng Nhà Nước và cơ quan Chính phủ 66 3.3.1. Cơ cấu lại hệ thống NHTMCP . 66 3.3.2. Thắt chặt việc cấp phép thành lập ngân hàng mới . 66 3.3.3. Kiểm soát chặt chẽ các phương án tăng vốn mới . 68 3.3.4. Tăng cường kiểm tra, giám sát tình hình sử dụng vốn tự có tăng thêm . 69 3.3.5. Tăng tỷ lệ sở hữu của các nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực ngân hàng 70 3.3.6. Cần có chính sách phát triển thị trường tài chính nhằm giảm đi gánh nặng cho các ngân hàng . 72 KẾT LUẬN CHƯƠNG III 74 Kết luận 75 Tài liệu tham khảo 76
