Tiểu Luận Bài tập nghiên cứu môn phương pháp dạy học tin học

Mở đầu​
1. Lí do chọn đề tài
Thời đại hiện nay là thời đại của công nghệ thông tin điều đó đòi hỏi các quốc gia muốn phát triển cần phải chú ý đến nhân tố con người với những chính sách giáo dục hợp lí. Cùng với sự xuất hiện của máy tính điện tử đã đưa Công nghệ thông tin lên tầm cao mới, thì yêu cầu về trình độ nhận thức và hiểu biết của con người đòi hỏi cũng ở mức cao hơn. Chính vì lẽ đó, đảng và nhà nước ta đã đặt giáo dục đào tạo trở thành “quốc sách hàng đầu”, nó sẽ là động lực thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước, là điều kiện phát huy nguồn nhân lực con người.
Trước tình hình đó, vấn đề đặt ra cho nền giáo dục nước nhà là cần phải đổi mới, đổi mới một cách toàn diện, đặc biệt chú ý tới việc đổi mới phương pháp dạy học (PPDH), yêu cầu đưa ra cho nhà trường phổ thông không chỉ truyền thụ cho học sinh kiến thức sẵn có, những kinh nghiệm mà loài người tích lũy được mà còn bồi dưỡng cho họ khả năng sang tạo ra những kiến thức mới, phương pháp, cách thức mới để giải quyết vấn đề.
Với chủ trương của nhà nước đưa tin học vào các trường phổ thông, bộ môn Tin học tuy mới xong đã khẳng định được vai trò và vị trí của mình.
Ta cũng biết rằng, mỗi một nội dung dạy học đều liên hệ mật thiết với những hoạt động nhất định, đó là những hoạt động được tiến hành trong quá trình hình thành và vận dụng nội dung đó. Một điều quan trọng trong dạy học là phải xác định được rõ mức độ của hoạt động được tiến hành, từ đó giúp giáo viên xác định rõ được yêu cầu cụ thể cho mỗi bài giảng.
Việc giải quyết bài toán bằng máy tính điện tử, cần phải qua nhiều giai đoạn, có giai đoạn do máy tiến hành, có giai đoạn do con người tiến hành nhưng cũng có giai đoạn do cả máy và người thực hiện.
- Xác định bài toán
- Xây dựng thuật giải
- Mã hóa
- Kiểm thử
- Thực hiện chương trình.
Do đó trong dạy học lập trình nói chung và dạy học pascal nói riêng là dạy cho học sinh biết cách xây dựng thuật giải, rèn luyện khả năng tư duy, kĩ năng xây dựng chương trình, tạo điều kiện cho học sinh tập luyện những hoạt động ăn khớp với chiến lược lập trình có cấu trúc. Chiến lược sẽ kết tinh lại ở học sinh những kinh nghiệm thu lượm được trong quá trình xây dựng chương trình.
Đương nhiên sự kết tinh này không thể xảy ra một cách tự phát mà cần có biện pháp được thực hiện một cách có mục đích, có ý thức của giáo viên. Mặt khác giáo viên phải đề ra một hệ thống bài tập trên những bình diện nhận thức khác nhau mà đòi hỏi học sinh khi xây dựng thuật giải cần tổ chức những thuật giải hợp lý đề tiết kiệm công sức, thời gian, nâng cao hiệu quả khi mã hóa, kiểm thử và thực hiện chương trình, nhất là với pascal- một ngôn ngữ lập trình có cấu trúc, có bố cục rõ ràng.
Đối với học sinh phổ thông, điều gây khó khăn nhất cho việc dạy tin học là sự mới mẻ của môn học, nhất là khi các em phải học ngôn ngữ lập trình pascal, một ngôn ngữ mà với sinh viên đại học còn đang khá vất vả khi nghiên cứu nó. Muốn học sinh lĩnh hội và vận dụng được, giáo viê cần phải có một sự hướng dẫn đầy đủ theo một phương pháp tiếp cận với giáo trình và như vậy giúp học sinh hiểu rõ hơn đồng thời giáo viên cũng cần phải quán triệt quan điềm “dạy học trong hoạt động và bằng hoạt động” mà một trong những tư tưởng chủ đạo đã được đưa vào vận dụng trong dạy học là “hoạt động và hoạt động thành phần”,việc nghiên cứu để áp dụng tư tưởng này vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy là rất cần thiết. Song vì thời gian hạn hẹp nên ở đây chúng em chỉ nêu ra việc áp dụng “ hoạt động và hoạt động thành phần” trong dạy bài “Kiểu xâu” trong chương trình Tin học lớp 11 ở trường THPT
Với tất cả lí do nêu trên, dưới sự định hướng của thầy giáo Trần Doãn Vinh, chúng em quyết định chọn đề tài “nghiên cứu, tìm hiểu quan điểm về hoạt động và hoạt động thành phần, ứng dụng trong giảng dạy môn tin học lớp 11 bài kiểu xâu “.
2. Mục đích chọn đề tài
Việc giảng dạy Tin học hiện nay ở các trường THPT ở việt Nam còn chưa thúc đẩy được học sinh tự lực giải quyết vấn đề, học sinh tỏ ra lung túng khi đứng trước một vấn đề cụ thể. Mặt khác chương trình đào tạo Tin học ở nước ta còn nhiều bất cập, đội ngũ giáo viên không đồng đều, các tình huống đặt ra còn chưa phù hợp với trình độ của học sinh, gây ra tâm lý chán nản với môn học.
Từ thực tiễn đó, đề tài này đưa ra việc xây dựng các hoạt động và phân tách các hoạt động thành các hoạt động thành phần tương thích với mỗi nội dung dạy học cụ thể, rồi dựa trên mục tiêu dạy học mà lựa chọn để tập luyện cho học sinh một số trong những hoạt động đã phát hiện được. Việc phân tách một hoạt động thành những hoạt động thành phần cũng giúp tổ chức cho học sinh tiến hành những hoạt động với độ phức hợp vừa sức của họ.
Thông qua việc nghiên cứu đề tài, giúp cho ta có một số kinh nghiệm, cách thức giải quyết vấn đề trước mắt đặt ra, đưa ra một PPDH có hiệu quả nhất định trong thực tiễn.

3. Nhiệm vụ của đề tài
Đề tài có một số nhiệm vụ chủ yếu sau:
- Nghiên cứu tìm hiểu quan điểm “hoạt động và hoạt động thành phần” trong dạy học lập trình Pascal;
- Khảo sát thực trạng dạy học lập trình về “kiểu dữ liệu có cấu trúc” , lớp 11 trường THPT, từ đó đưa ra một số đề xuất nhằm nâng cao chất lượng dạy học;
- Xây dựng một số bài giảng về kiểu dữ liệu có cấu trúc theo quan điểm “hoạt động và hoạt động thành phần”;
- Thực nghiệm sư phạm để kiểm tra giải quyết nghiên cứu.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận, phương pháp tổng hợp tài liệu về hoạt động và hoạt động thành phần;
- Phân tích lý thuyết, nội dung kiến thức chương IV “kiểu dữ liệu có cấu trúc” trong chương trình tin học lớp 11;
- Vận dụng soạn thảo tiến trình dạy một số bài cụ thể về kiểu dữ liệu có cấu trúc;
- Phỏng vấn thu thập ý kiến phản hồi của giáo viên, học sinh;
- Phương
- Pháp thực nghiệm giáo dục;
- Phương pháp tổng hợp kinh nghiệm.
5. Đối tượng nghiên cứu.
Hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh trong tiến trình dạy về kiểu dữ kieeujc ó cấu trúc ở lớp 11 trường THPT Bình Lục A- Hà Nam trong việc ứng dụng tư tưởng “hoạt động và hoạt dộng thành phần “ vào dạy học.
6. Giả thuyết khoa học
Việc dạy học sinh giả quyết bài toán theo tư tưởng “ hoạt động và hoạt động thành phần”sẽ có tác dụng nâng cao chất lượng dạy học, tăng khả năng lập trình thông qua việc tổ chức cho học sinh tiến hành những hoạt động với độ phức hợp vừa sức của họ.