Thạc Sĩ Bài học và giải pháp nâng cao vai trò thông tin kế toán từ cuộc khủng hoảng kinh tế 2008

1. Sự cần thiết khách quan của đề tài:

Thế giới và Việt Nam đang trải qua cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính năm 2008 lớn nhất trong lịch sử. Cuộc khủng hoảng đã làm sụp đổ hàng loạt các ngân hàng, các định chế tài chính, các tập đoàn kinh tế lớn của thế giới. Cuộc đại khủng hoảng kinh tế tài chính bắt nguồn từ nước Mỹ vào ngày thứ hai, 15 tháng 9 năm 2008. Đó là ngày Lehman Brothers, ngân hàng đầu tư hàng đầu trên thế giới với 158 năm lịch sử và trên 26000 nhân viên tuyên bố phá sản, đẩy nước Mỹ và cả thế giới vào tình thế phải đương đầu với một cuộc khủng hoảng mà nguyên nhân cũng như hậu quả kinh tế, xã hội và chính trị của nó vẫn chưa lường hết được. Cuộc khủng hoảng tiếp theo sau đó đã hạ gục những tên tuổi lừng lẫy của Mỹ như AIG, Washington Mutual, Merrill Lynch . và sau đó là Bradford & Bingley, Fortis, Hypo Real Estate. của châu Âu và đã quét sang châu Á với trường hợp phá sản đầu tiên là tập đoàn bảo hiểm có lịch sử hoạt động 98 năm tại Nhật là Yamato Life Insurance Co. Cuộc khủng hoảng chưa dừng lại ở đây, tiếp theo sự sụp đổ dây chuyền của các ngân hàng và các định chế tài chính Mỹ là hàng loạt các vụ lừa đảo tài chính vào đầu năm 2009 làm cho tình tình kinh tế đang khủng hoảng lại càng thêm tồi tệ. Nổi tiếng nhất là vụ lừa đảo 65 tỷ USD của nhà tỷ phú Mỹ Bernard Madoff thông qua quỹ đầu tư tài chính và vụ lừa chứng chỉ tiền gởi 8 tỷ USD của nhà tỷ phú Allen Stanford.

Hiện tại, tình hình kinh tế thế giới vẫn chưa có dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ dù chính phủ các nước đang ráo riết sử dụng những biện pháp tài chính là các gói cứu trợ để kích thích nền kinh tế cũng như sự thay đổi trong cách thức điều hành và quản lý nền kinh tế của mình. Còn quá sớm và quá lớn lao để nói đến một mô hình phát triển mới cho nền kinh tế thế giới nhưng chúng ta sẽ có được nhiều kinh nghiệm và bài học quý báu rút ra từ cuộc khủng hoảng năm 2008 này. Khi cuộc khủng hoảng đã thật sự xảy ra, câu hỏi được cả thế giới đặt ra là vì sao các tập đoàn tài chính của Mỹ phá sản hàng loạt, vì sao các nhà đầu tư kỳ cựu và khôn ngoan của phố Wall bị mất nhiều tỷ USD trong các vụ lừa đảo tài chính và vì sao chính phủ Mỹ lại thất bại trong việc quản lý nền kinh tế tài chính của mình?

Đứng ở góc độ người nghiên cứu về Kế toán-Tài chính, chúng tôi đặt câu hỏi: Tại sao những cảnh báo của các nhà kinh tế nhiều năm trước đó như Paul Krugman. đã không được chính phủ, doanh nghiệp, nhà đầu tư quan tâm? Phải chăng những cảnh báo đó thiếu cơ sở thuyết phục? Vậy thì thông tin kế toán đóng vai trò gì ở đây? Người ta đã sử dụng nó như thế nào? Đó chính là lý do chúng tôi chọn đề tài: “Bài học và giải pháp nâng cao vai trò thông tin kế toán từ cuộc khủng hoảng kinh tế 2008 ” để nghiên cứu trong luận văn này.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu của đề tài là làm rõ vấn đề thông tin kế toán trong các Báo cáo tài chính đã không được các công ty, các nhà đầu tư và chính phủ Mỹ sử dụng một cách có hiệu quả để ra các quyết định kinh tế. Bên cạnh đó, những thông tin hiện tại trình bày trên Báo cáo tài chính chưa thực sự hữu ích để giúp cho các nhà đầu tư, chính phủ có cái nhìn toàn diện và sâu sắc về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng như dự báo tương lai. Thông tin kế toán chưa đủ sức mạnh để các nhà nghiên cứu kinh tế như Paul Krugman. thuyết phục chính phủ và công chúng về những dự báo nền kinh tế. Từ đó rút ra những bài học và giải pháp cho Việt Nam trong việc nâng cao vai trò thông tin kế toán đối với các quyết định kinh doanh của doanh nghiệp, của nhà đầu đầu tư, đặc biệt là đối với việc quản lý và kiểm soát vĩ mô nền kinh tế của chính phủ.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thông tin kế toán đặt trong bối cảnh trước và trong khủng hoảng kinh tế.

Phạm vi nghiên cứu là thông tin kế toán trình bày trên Báo cáo tài chính của các định chế tài chính lớn của Mỹ là Lehman Brothers Holding Inc, đã sụp đổ do thông tin kế toán đã không được sử dụng để ra quyết định kinh doanh và kiểm soát rủi ro và Báo cáo tài chính của hai tập đoàn lừa đảo là quỹ đầu tư của Bernard Madoff và Stanford International Bank, đã bị đưa ra xét xử do ngụy tạo thông tin kế toán để lừa gạt tiền của nhà đầu tư. Sự nghiên cứu này sẽ rút ra những bài học và đề xuất những giải pháp thiết thực cho Việt Nam.

4. Phương pháp nghiên cứu

Từ nhận thức luận: Từ hiện tượng thực tế để tìm ra bản chất và quy luật của đối tượng nghiên cứu. Đề tài được thực hiện dựa trên các phương pháp nghiên cứu sau đây:
ã Phương pháp nghiên cứu hiện tượng chung dựa trên việc nghiên cứu chọn mẫu.

ã Phương pháp thống kê, khảo sát, đồ thị.

ã Phương pháp phân tích và tổng hợp.

ã Phương pháp khảo sát tình hình thực tế.

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu

Thực tiễn phát triển của thị trường tài chính Mỹ đã đi theo một quy luật mới ngoài tầm kiểm soát của các cơ quan quản lý thị trường bởi vì chưa có sự nhìn nhận đúng về vai trò của thông tin kế toán đối với nền kinh tế của các đối tượng sử dụng thông tin kế toán. Đề tài sẽ đưa ra những bằng chứng và lý luận để làm sáng tỏ lập luận trên đồng thời sẽ nêu lên những kiến nghị để nâng cao vai trò thông tin kế toán trong nền kinh tế hiện nay. Liên hệ với tình hình thực tế Việt Nam trong cuộc khủng hoảng kinh tế lần này, đề tài cũng sẽ đưa ra những bài học và đề xuất những giải pháp cho Việt Nam trong việc nâng cao nhận thức về vai trò thông tin kế toán đối với từng đối tượng cụ thể là chính phủ, doanh nghiệp và các nhà đầu tư để góp phần giúp nền kinh tế Việt Nam phát triển đúng định hướng và bền vững.

6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương

Chương 1: Cơ sở lý luận về thông tin kế toán và khủng hoảng kinh tế
Chương 2: Thực trạng thông tin kế toán trong cuộc khủng hoảng kinh tế 2008.
Chương 3: Những bài học và giải pháp nâng cao vai trò thông tin kế toán. Bài học và kinh nghiệm cho Việt Nam.

Danh mục tài liệu tham khảo Phụ lục