Luận Văn Bài học cho tổ chức Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (DIV) từ vai trò của Tập đoàn Bảo hiểm tiền gửi Liên

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU . 5

1. Tính cấp thiết của đề tài 5

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu 5

3. Mục đích nghiên cứu 6

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 7

5. Phương pháp nghiên cứu . 7

6. Kết quả nghiên cứu dự kiến 7

7. Kết cấu của đề tài . 8

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM TIỀN GỬI 9

1.1. Các khái niệm . 9

1.1.1. Bảo hiểm(BH) . 9

1.1.2. Bảo hiểm tiền gửi( BHTG) . 9

1.1.3. Các khái niệm có liên quan khác . 9

1.2. Giới thiệu 2 tổ chức bảo hiểm tiền gửi ở Mỹ và Việt Nam . 14

1.2.1. Tập đoàn Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ - FDIC . 14

1.2.2 Tổ chức Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam – DIV . 17

1.3. Một vài nhận định so sánh hai tổ chức . 21

CHƯƠNG II: VAI TRÒ CỦA FDIC TRONG VIỆC GIẢI QUYẾT KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH MỸ 2007 - 2010 23
2.1. Bối cảnh khủng hoảng tài chính Mỹ 23

2.1.1. Sơ lược khủng hoảng 23

2.1.2. Nguyên nhân khủng hoảng . 25

2.1.3. Ảnh hưởng của khủng hoảng đến hệ thống Ngân hàng và các tổ chức tài chính 26

2.2. FDIC sát cánh cùng bộ tài chính và cục dự trữ liên bang Mĩ (FED) giải quyết khủng hoảng 29
2.2.1. Quỹ vốn của FDIC bị sụt giảm nặng nề do phải chi trả quá nhiều trong

các cuộc đổ vỡ ngân hàng. Tuy nhiên, FDIC vẫn thể hiện sự chuyên nghiệp trong việc tiếp nhận và xử lý ngân hàng đổ vỡ, giải quyết nhanh gọn, giảm thiểu tối đa ảnh hưởng đến hệ thống ngân hàng Mỹ 29
2.2.2. Nâng hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi, hạn chế việc rút tiền hàng loạt.34

2.2.3. FDIC đã thực hiện chương . 35

2.2.4. FDIC sát cánh cùng bộ tài chính và cục dự trữ liên bang Mĩ, mua lại tài sản xấu để cứu vãn hệ thống tài chính: . 40
CHƯƠNG III: BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO TỔ CHỨC BẢO HIỂM TIỀN GỬI VIỆT NAM - DIV . 41
3.1. Ảnh hưởng của khủng hoảng đến nền kinh tế Việt Nam 41

3.1.1. Đối với nền kinh tế Việt Nam nói chung 41

3.1.2. Đối với hệ thống Ngân hàng và các tổ chức tài chính . 42

3.2. Thực trạng hoạt động của DIV : . 43

3.2.1. Về những thành quả đã đạt được . 43

3.2.2. Những tồn tại và hạn chế: 46

3.3. Bài học rút ra cho DIV từ vai trò của FDIC trong việc giải quyết khủng hoảng tài chính Mĩ 2007-2010: 48
3.3.1. Tăng cường năng lực giám sát để ngăn ngừa và cảnh báo rủi ro đối với

hoạt động ngân hàng 49

3.3.2. Bổ sung vốn hoạt động để tăng năng lực tài chính của DIV cho phù hợp với thông lệ quốc tế và để dự phòng khi có rủi ro xảy ra 52
3.3.3. Nâng cao nghiệp vụ tiếp nhận, xử lý đổ vỡ để tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, bình ổn thị trường tài chính . 55
3.3.4. Bài học về cải cách hệ thống phí BHTG 58

3.3.5. Bài học về hạn mức chi trả BHTG . 60

3.3.6. Bài học về nghiệp vụ hỗ trợ các tổ chức tham gia BHTG . 62

KẾT LUẬN . 64

TÀI LIỆU THAM KHẢO . 65

MỞ ĐẦU



1. Tính cấp thiết của đề tài

Cuối năm 2007 kéo dài đến tận 2010, cuộc khủng hoảng tài chính bắt nguồn từ Mỹ đã lan ra toàn thế giới với sự sụp đổ hoặc sáp nhập liên tiếp của các tổ chức tài chính lớn như Lehman Brothers, Merrill Lynch, AIG, Countrywide Financial, Freddie Mac, Fannie Mae. Chính phủ Mỹ cùng Tập đoàn Bảo hiểm tiền gửi (BHTG) Liên bang Mỹ (FDIC) đã đưa ra nhiều giải pháp nhằm ngăn ngừa việc rút tiền hàng loạt của người dân từ các tổ chức tín dụng và cải tổ hệ thống Ngân hàng. Chính sách BHTG là một trong những nhân tố thiết yếu trong việc ngăn ngừa khủng hoảng và bình ổn hệ thống tài chính tiền tệ của một đất nước. Trong khi đó, chính sách và hoạt động BHTG ở Việt Nam còn rất nhiều hạn chế, hơn nữa hệ thống tài chính tiền tệ của nước ta sẽ còn gặp rất nhiều khó khăn và thử thách khi chúng ta hội nhập sâu với thế giới. Đó là những lý do vấn đề “Bài học cho tổ chức Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (DIV) từ vai trò của Tập đoàn Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ (FDIC) trong cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ 2007-2010” được chọn làm đề tài nghiên cứu khoa học này.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu

BHTG là một nhân tố đóng vai trò vô cùng quan trọng trong tháo gỡ khó khăn của khủng hoảng và củng cố niềm tin của người gửi tiền. Ở Việt Nam đã có Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (DIV) tuy nhiên cơ cấu cũng như hoạt động của DIV và luật pháp điều chỉnh đi kèm còn nhiều hạn chế. Vì vậy, cần có nhiều đề tài nghiên cứu hơn nữa về BHTG Việt Nam, nhất là sau cuộc khủng hoảng vừa qua. Tính cho đến thời điểm hiện nay, trên thế giới và đặc biệt là ở Việt Nam chưa có nhiều nghiên cứu về BHTG. Tại Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu sau đây:

- Nguyễn Mạnh Dũng (2002), Giải pháp phòng ngừa rủi ro trong hoạt động của Quỹ Tín dụng Nhân dân, Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Học viện Ngân hàng, Hà Nội
- Nguyễn Mạnh Dũng (2003), Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của BHTGVN, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp ngành, Ngành Ngân hàng, Hà Nội
- Nguyễn Mạnh Dũng (2004), “Kinh nghiệm tính phí BHTG căn cứ mức độ rủi ro của các Ngân hàng tại Canada”, Tạp chí Thị trường Tài chính Tiền tệ, 4(7) tr157
- Nguyễn Thị Kim Oanh (2004), Giải pháp phát triển hoạt động BHTG

ở Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Kinh tế, Học viện Ngân hàng, Hà Nội

- Nguyễn Thị Kim Oanh (2004), BHTG - Nguyên lí, thực tiễn và định hướng, Nhà xuất bản Thống kê, Hà Nội.
Ngoài ra còn một số bài báo, bài hội thảo đăng trên các tạp chí như Tạp chí Bảo hiểm, Thông tin BHTG Việt Nam.
Trên thế giới, các nhà nghiên cứu cũng đã có một số công trình chuyên sâu về vấn đề BHTG như:
- Gillian G.H. Garcia (2000), BHTG thực tế và những định chế phù hợp, Quỹ Tiền tệ Quốc tế, Washington D.C
- David C. Parker (2004), BHTG thông lệ quốc tế

- Samuel H Taley & Ignacio Mas (1990), BHTG tại các nước đang phát triển

3. Mục đích nghiên cứu

Mục đích của đề tài là nhằm đưa ra các giải pháp nhằm tăng cường vai trò của Tổ chức Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (DIV) thông qua việc học hỏi cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động, kinh nghiệm từ Tập đoàn Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ, nhất là trong cuộc khủng hoảng tài chính gần đây.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu thuộc chuyên ngành Tài chính, lưu thông tiền tệ và tín dụng. Tuy nhiên, do BHTG là một lĩnh vực mới, có tính đặc thù nên đề tài tập trung nghiên cứu chuyên sâu những vấn đề về lĩnh vực BHTG và ngân hàng có liên quan.
Về mặt không gian, đề tài chủ yếu nghiên cứu về hai tố chức Bảo hiểm tiền gửi: Tập đoàn Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ (FDIC) và Tổ chức Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (DIV). Tuy nhiên, Bảo hiểm tiền gửi ở các nước khác cũng được xem xét trong một chừng mực nhất định để làm ví dụ hay trình bày các quan điểm nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ mục đích nghiên cứu của đề tài.
Về mặt thời gian, giai đoạn nghiên cứu trọng tâm là từ năm 2007 đến 2010; bên cạnh đó, các giai đoạn khác cũng được đề cập đến để hỗ trợ nghiên cứu các vấn đề được nêu ra trong đề tài.
5. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài có kế thừa và sử dụng một số kết quả nghiên cứu của các đề tài nghiên cứu về lĩnh vực BHTG trong và ngoài nước để tham khảo và luận giải các vấn đề có liên quan đến BHTG.
Phương pháp nghiên cứu tình huống, thu thập đầy đủ các dữ kiện một cách có hệ thống và tìm hiểu mối tương quan giữa các yếu tố với nhau.
Vận dụng phương pháp nghiên cứu duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, đánh giá việc vận hành, xây dựng chính sách BHTG.
6. Kết quả nghiên cứu dự kiến

Đề tài sẽ rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam trong việc áp dụng mô hình Bảo hiểm tiền gửi để giải quyết khủng hoảng tài chính 2007-2010 thông qua một báo cáo tổng hợp không quá 80 trang. Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu của đề tài có thể là tài liệu tham khảo cho các bạn sinh viên, các nhà nghiên cứu chuyên ngành trong lĩnh vực Bảo hiểm tiền gửi.

7. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận, đề tài được kết cấu thành ba chương: Chương I: Tổng quan về Bảo hiểm tiền gửi
Chương II: Vai trò của FDIC trong việc giải quyết khủng hoảng tài chính Mĩ 2007-2010

Chương III: Bài học kinh nghiệm cho tổ chức bảo hiểm tiền gửi Việt Nam - DIV