Tài liệu Bài giảng môn học Mô hình hóa môi trường

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU VÀ GIỚI THIỆU ii
MỤC LỤC ii
Danh sách hình . iv
Chương 1. NHẬP MÔN – CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN . 1
1.1 Vấn đề . 1
1.2 Các định nghĩa và khái niệm cơ bản . 1
1.2.1 Định nghĩa mô hình 1
1.2.2 Mục tiêu thành lập mô hình 3
1.2.3 Đặc trưng cơ bản của một mô hình . 4
1.3 Mô hình môi trường 6
1.4 Lịch sử mô hình 6
1.5 Quan hệ môn học 8
Chương 2. PHÂN LOẠI VÀ TIẾN TRÌNH MÔ HÌNH . 9
2.1 Phân loại mô hình . 9
2.1.1 Mục đích phân loại mô hình . 9
2.1.2 Các nhóm mô hình 9
2.2 Tiến trình vận hành mô hình . 12
2.2.1 Thu thập dữ liệu 13
2.2.2 Mô hình khái niệm 13
2.2.3 Mô hình giải tích hoặc mô hình số 15
2.2.4 Hiệu chỉnh mô hình . 15
2.2.5 Kiểm nghiệm mô hình 15
2.2.6 Tiên đoán hoặc tối ưu . 16
2.3 Tiêu chuẩn chọn lựa mô hình 16
2.3.1 Khái niệm 16
2.3.2 Mô hình tốt nhất 17
2.3.3 Chọn mô hình theo cấu trúc và giá trị vào/ra 18
2.3.4 Chọn mô hình theo vấn đề thực tế 19
2.3.5 Đánh giá lại việc chọn lựa 20
Chương 3. HIỆU CHỈNH CÁC THÔNG SỐ MÔ HÌNH . 21
3.1 Khái quát vấn đề . 21
3.2 Các bước trong tiến trình hiệu chỉnh 23
3.2.1 Bước xác định thông tin quan trọng 23
3.2.2 Bước chọn tiêu chuẩn mô hình . 24
3.2.3 Bước hiệu chỉnh mô hình 24
3.3 Các tiếp cận để hiệu chỉnh thông số mô hình . 25
3.3.1 Tiếp cận tiên nghiệm (a priori approach) 25
3.3.2 Tiếp cận phù hợp đường cong (the curve fitting approach) 25
3.4 Các vấn đề khi thành lập các thông số trong các mô hình môi trường . 27
3.4.1 Các vấn đề thường gặp khi thành lập thông số . 27
3.4.2 Sự hiệu chỉnh là một đòi hỏi khắc khe về số liệu . 28
3.4.3 Tương tác giữa các thông số . 28
3.4.4 Sự tương tự lưu vực và các vấn đề chuyển dịch thông số 29
3.4.5 Giá trị thông số và vấn đề quy mô của mô hình . 30
3.4.6 Vấn đề ngoại suy thông số 31
Chương 4. THỂ HIỆN MÔ HÌNH 32
4.1 Kiểm nghiệm và định trị mô hình . 32
4.2 Nghiên cứu kiểm nghiệm 32
4.2.1 Mục tiêu 32
4.2.2 Hàm mục tiêu 33
4.2.3 Các trị số thống kê dùng cho kiểm nghiệm . 33
4.3 Vấn đề kiểm nghiệm mô hình . 37
4.3.1 Các vấn đề thường gặp 37
4.3.2 Hậu kiểm việc phê chuẩn và kiểm nghiệm mô hình . 38
Chương 5. ỨNG DỤNG MÔ HÌNH HÓA MÔI TRƯỜNG 39
5.1 Sơ đồ phát triển và ứng dụng mô hình 39
5.2 Xu thế phát triển mô hình hóa môi trường theo quy mô không gian 40
5.3 Giới thiệu một số mô hình môi trường . 41
5.3.1 Mô hình biến đổi khí hậu toàn cầu 41
5.3.2 Mô hình quản lý lưu vực . 42
5.3.3 Bộ mô hình thủy lực - thủy văn MIKE . 43
5.3.4 Mô hình ô nhiễm môi trường sinh thái nước ngọt 45
Tài liệu tham khảo 46
Phụ lục 47