Tài liệu Bài giảng khoa học đất - Lê Thanh Bồn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HUẾ
DỰ ÁN HỢP TÁC VIỆT NAM – HÀ LAN
BÀI GIẢNG
KHOA HỌC ĐẤT
Người biên soạn: TS. Lê Thanh Bồn
Huế, 08/2009

MỤC LỤC
Trang
BÀI MỞ ĐẦU 1
Chương 1 - Các khoáng vật và đá hình thành đất 4
1.1. Khoáng vật 4.
1.1.1. Khái niệm. .4 .
1.1.2. Phân loại khoáng vật 4
1.2. Các loại đá hình thành đất 6
1.2.1. Khái niệm chung về đá. .6
1.2.2. Phân loại đá 6 .
Chương 2 –Sự phong hóa đá và sự hình thành đất .1 0
2.1. Sự phong hóa đá .10
2.1.1. Khái niệm . 10
2.1.2. Phân loại. 1 0
2.1.3. Sản phẩm phong hóa. 1 1
2.1.4. Vỏ phong hóa. 1 1
2.2. Quá trình hình thành đất. 1 1
2.2.1. Khái niệm chung về sự hình thành đất 1 1
2.2.2. Các yếu tố hình thành đất: 1 2
2.3. Hình thái đất. 1 3
2.4. Một số quá trình thường xảy ra trong đất. 1 5
2.4.1. Quá trình sét hóa 1 5
2.4.2. Quá trình hình thành đá ong và kết von 1 5
2.4.3. Quá trình Feralit .1 6
2.4.4. Quá trình glây .1 7
Chương 3 - Chất hữu cơ của đất 1 9
3.1. Khái niệm, thành phần và nguồn gốc chất hữu cơ của đất 1 9
3.2. Quá trình biến hóa chất hữu cơ trong đất .1 9
3.2.1. Quá trình khoáng hóa chất hữu cơ .1 9 .
3.2.2. Quá trình mùn hóa chất hữu cơ 2 0
3.3. Vai trò của chất hữu cơ và mùn đối với đất và cây. 22
3.4. Chỉ tiêu đánh giá số lượng và chất lượng chất hữu cơ và mùn
trong đất .
23
3.5. Biện pháp bảo vệ, nâng cao chất hữu cơ và mùn trong đất. 23
Chương 4 -Thành phần hóa học đất và chất dinh dưỡng đối với cây .2 4
Chương 5 – Keo đất và khả năng hấp phụ của đất .2 5
5.1. Keo đất. .2 5
5.1.1. Khái niệm 2 5
5.1.2. Cấu tạo của hạt keo đất. 2 5
147
5.1.3. Tính chất cơ bản của keo đất . 25
5.1.4. Phân loại keo đất 26 .
5.2. Khả năng hấp phụ của đất .2 9
5.2.1. Khái niệm 2 9
5.2.2. Các dạng hấp phụ của đất 2 9
5.2.3. Khả năng hấp phụ đối với độ phì đất và chế độ bón phân 3 2 .
Chương 6 - Dung dịch đất .3 4 .
6.1. Khái niệm .3 4
6.2. Vai trò của dung dịch đất: 3 4
6.3. Đặc tính của dung dịch đất. .3 4
6.3.1. Phản ứng của dung dịch đất: 3 4
6.3.2. Tính đệm hay phản ứng đệm của đất. .3 9
6.3.3. Phản ứng oxyhóa - khử của đất. .4 0 .
Chương 7 - Thành phần cơ giới của đất 4 3
7.1. Khái niệm 4 3
7.2. Phân chia cấp hạt. .4 3 .
7.3. Thành phần và đặc tính của các cấp hạt .4 3
7.4. Phân loại đất theo thành phần cơ giới. .4 3 .
7.5.Ý nghĩa của việc xác định thành phần cơ giới đất .4 6
7.6. Tính chất các loại đất có TPCG khác nhau 4 6
Chương 8 - Kết cấu đất 4 8
8.1. Khái niệm .4 8
8.2. Các loại hạt kết đất. 4 8
8.3. Sự hình thành hạt kết đất 4 8
8.4. Những nguyên nhân làm đất mất kết cấu .4 9
8.5. Vai trò của kết cấu đất đối với đất và đối với cây. 49
8.6. Biện pháp duy trì và cải thiện kết cấu đất 5 0
Chương 9 - Một số tính chất vật lý và cơ lý của đất 5 1
9.1. Tỷ trọng đất 5 1
9.2. Dung trọng đất .5 1
9.3. Độ xốp của đất .5 1
9.4. Tính liên kết của đất. 5 2
9.5. Tính dính của đất. .5 3 .
9.6. Tính dẻo của đất 5 3
9.7. Tính trương và tính co của đất 5 3
9.8. Sức cản của đất 5 4
Chương 10 - Nước trong đất .5 5
10.1. Vai trò của nước trong đất. 5 5
10.2. Các dạng nước trong đất 5 5
10.3. Các hằng số nước của đất .5 7
10.4. Sự bốc hơi nước của đất .5 8
10.5. Sự thấm nước của đất .5 9
148
10.6. Cân bằng nước trong đất .59 .
10.7. Cách tính trữ lượng nước trong đất 6 0
Chương 11 - Độ phì nhiêu của đất .6 1
11.1. Khái niệm về độ phì nhiêu của đất .6 1 .
11.2- Phân loại độ phì nhiêu của đất 61
11.3- Cơ sở đánh giá độ phì nhiêu của đất 6 2
11.4- Biện pháp nâng cao độ phì nhiêu của đất 6 3
Chương 12 – Xói mòn đất 6 4
12.1. Khái niệm và tác hại của xói mòn đất 6 4
12.2. Các loại xói mòn đất .6 5
12.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến xói mòn đất. .6 7
12.4. Các biện pháp chống xói mòn đất .6 9
Chương 13 – Các loại đất chính của Việt Nam .7 1
13.1. Các loại đất chính vùng đồi núi Việt Nam .7 1
13.1.1. Nhóm đất đỏ (F) - Ferralsols (FR) .7 1 .
13.1.2. Nhóm đất xám (X) - Acrisols (AC) .7 5 .
13.2. Các loại đất chính vùng đồng bằng việt nam .8 3
13.2.1. Nhóm đất phù sa .8 3
13.2.2. Nhóm đất cát 8 7
13.2.3. Nhóm đất mặn .9 0 .
13.2.4. Nhóm đất phèn (đất chua mặn) .9 4
13.2.6. Nhóm đất glây .9 8 .
PHẦN THỰC HÀNH .1 .0 2
Bài 1. Đào phẫu diện, mô tả và lấy mẫu đất 1 .0 3 .
Bài 2. Xác định tỷ trọng, dung trọng và độ xốp đất 1 .0 6
Bài 3. Xác định độ chua, canxi và magiê của đất 1 .0 8
Bài 4. Phân tích một số chất tổng số trong đất .1 .1 2
Bài 5. Phân tích một số chất dễ tiêu trong đất .1 .1 7
Tài liệu tham khảo. .1 .1 9