Thạc Sĩ Ảnh hưởng của xuất khẩu lao động đến tình hình sản xuất và đời sống của hộ dân huyện Phú Xuyên, Hà N

Luận văn thạc sĩ năm 2011
Đề tài: Ảnh hưởng của xuất khẩu lao động đến tình hình sản xuất và đời sống của hộ dân huyện Phú Xuyên, Hà Nội
Mô tả bị lỗi font vài chữ, tài liệu thì bình thường

MỤC LỤC
LỜI CAM ðOAN .i
LỜI CẢM ƠN ii
MỤC LỤC iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT . v
DANH MỤC CÁC BẢNG vi
PHẦN I ðẶT VẤN ðỀ . 1
1.1 Tính cấp thiết của vấn ñề nghiên cứu 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu . 2
1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu . 3
1.3.1 ðối tượng nghiên cứu 3
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu . 3
PHẦN II CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ðỀ
NGHIÊN CỨU . 4
2.1 Cơ sở lý luận của vấn ñề nghiên cứu 4
2.1.1 Khái quát chung về hoạt ñộng xuất khẩu lao ñộng . 4
2.1.2 Các hình thức xuất khẩu lao ñộng 7
2.1.3 ðặc ñiểm của xuất khẩu lao ñộng. 8
2.1.4 Vai trò của xuất khẩu lao ñộng 12
2.1.5 Các nhân tố ảnh hưởng ñến xuất khẩu lao ñộng. 14
2.1.6 Ảnh hưởng của xuất khẩu lao ñộng ñến tình hình sản xuất và ñời sống16
2.2 Cơ sở thực tiễn của vấn ñề nghiên cứu: 21
2.2.1 Kinh nghiệm của các nước 21
2.3 Tình hình xuất khẩu lao ñộng ở Việt Nam 24
2.3.1 Sự cần thiết của hoạt ñộng xuất khẩu lao ñộngtại Việt Nam . 24
2.3.2 Tình hình xuất khẩu lao ñộng ở Việt Nam . 26
2.3.3 Ảnh hưởng của xuất khẩu lao ñộng ñến tình hình sản xuất và ñời sống
của người dân ở một số ñịa phương 32
PHẦN III ðẶC ðIỂM ðỊA BÀN NGHIÊN CỨU . 35
3.1 ðặc ñiểm ñịa bàn nghiên cứu . 35
3.1.1. ðặc ñiểm tự nhiên 35
3.1.2. ðiều kiện kinh tế - xã hội . 36
3.2 Phương pháp nghiên cứu 45
3.2.1 Chọn ñiểm nghiên cứu . 45
3.2.2 Thu thập số liệu . 46
3.2.2 Phương pháp phân tích số liệu . 47
3.3 Hệ thống các chỉ tiêu 47
PHẦN IV KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU . 49
4.1 Thực trạng xuất khẩu lao ñộng ở huyện Phú Xuyên . 49
4.1.1 Số lượng người ñi xuất khẩu lao ñộng . 49
4.1.2 Các quốc gia nhập khẩu lao ñộng 51
4.2 Ảnh hưởng của xuất khẩu lao ñộng ñến sản xuất và ñời sống của người
dân trong huyện 53
4.2.1 Khái quát ảnh hưởng của XKLð ñến sản xuất và ñời sống của người
dân toàn huyện . 53
4.2.2 Ảnh hưởng của XKLð ñến tình hình sản xuất và ñời sống của các hộ
ñiều tra . 56
4.2.3 Ảnh hưởng của XKLð ñến tình hình sản xuất củahộ . 76
4.2.4 Ảnh hưởng ñến ñời sống của hộ .93
4.2.5 Kết luận chung về ảnh hưởng của xuất khẩu laoñộng 104
4.3 Giải pháp hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực, phát huy ảnh hưởng tích
cực của XKLð . 111
PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 118
5.1 Kết luận 118
5.2 Khuyến nghị . 120
5.2.1 ðối với chính quyền ñịa phương 120
5.2.2. ðối với hộ gia ñình có lao ñộng tham gia XKLð . 121
TÀI LIỆU THAM KHẢO 122

PHẦN I ðẶT VẤN ðỀ
1.1 Tính cấp thiết của vấn ñề nghiên cứu
Theo số liệu từ các cuộc ñiều tra về dân số và lao ñộng trong những năm
gần ñây cho thấy nguồn nhân lực ở Việt Nam có quy mô lớn và ngày một gia
tăng, ñiều này ñã ñang và sẽ tạo ra nguồn cung về nhân lực rất lớn ñể phát
triển kinh tế ñất nước. Hàng năm số lượng người cầncó việc làm tăng thêm
hơn 1,5 triệu người. Tuy nhiên, chất lượng nguồn lao ñộng chưa cao, ña số
người lao ñộng ñều chưa qua ñào tạo, chưa có tay nghề, hầu hết chỉ là lao
ñộng giản ñơn. Trong khi ñó, với trình ñộ phát triển kinh tế và cơ cấu kinh tế
như hiện nay, cầu về nhân lực trong các ngành còn rất khiêm tốn so với cung
lao ñộng, hơn nữa, cầu lao ñộng hầu hết lại tập trung vào những bộ phận lao
ñộng có trình ñộ cao. Chính sự bất cân ñối này ñã ñặt ra vấn ñề là phải giải
quyết việc làm cho người lao ñộng, ñặc biệt là lao ñộng trình ñộ phổ thông.
Khi thị trường trong nước không ñủ ñáp ứng việc làm cho người lao
ñộng thì xuất khẩu lao ñộng ñược coi là một trong các biện pháp hiệu quả
nhất. Thực tiễn cho thấy xuất khẩu lao ñộng xuất hiện ở Việt Nam từ năm 90
và cho ñến nay ñã và ñang thu ñược những kết quả quan trọng: Mỗi năm giải
quyết việc làm cho hàng chục vạn lao ñộng, thu về hàng tỷ USD, ñời sống của
gia ñình có người lao ñộng xuất khẩu ñược cải thiệnñáng kể, góp phần xóa
ñói giảm nghèo, bản thân người lao ñộng sau khi laoñộng ở nước ngoài về lại
có ñược một nghề mới, cơ cấu lao ñộng nói chung và cơ cấu lao ñộng nông
thôn ở những ñịa phương có nhiều người ñi xuất khẩulao ñộng nói riêng có
sự chuyển ñổi rõ rệt.
Huyện Phú Xuyên, Hà Nội là một trong những ñịa phương có tỉ lệ
người ñi xuất khẩu lao ñộng khá lớn. Nhìn một cách tổng quát, xuất khẩu lao
ñộng ở Phú Xuyên là ñã giải quyết ñược mục tiêu trước mắt là tạo việc làm
cho người dân trên ñịa bàn huyện. Tuy nhiên, xuất khẩu lao ñộng cũng ñã gây
ra một số ảnh hưởng không nhỏ ñến ñời sống và sản xuất của người dân ñịa
phương. Thời gian người lao ñộng ở nước ngoài là bao lâu? Sau khi trở về
nước họ kiếm sống bằng những nghề gì? Sự thay ñổi trong ñời sống của
người dân như thế nào? Kinh tế của hộ cũng như của huyện có những thay ñổi
gì khi có xuất khẩu lao ñộng? Xuất khẩu lao ñộng cóñược coi là phát triển
bền vững, là hướng ñi ñúng ñắn hay không? ðây là những câu hỏi ñang ñược
ñược ñặt ra cho Huyện Phú Xuyên ñể có hướng phát triển nguồn nhân lực
ñúng ñắn trong thời gian tới. Xuất phát từ thực tế ñó tôi ñi nghiên cứu ñề tài:
“Ảnh hưởng của xuất khẩu lao ñộng ñến tình hình sảnxuất và ñời sống
của hộ dân huyện Phú Xuyên, Hà Nội”.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chung của ñề tài là:
ðánh giá ảnh hưởng của xuất khẩu lao ñộng ñến ñời sống và tình hình
sản xuất kinh doanh của người dân ñể từ ñó ñưa ra giải pháp nhằm hạn chế
những ảnh hưởng tiêu cực, phát huy những ảnh hưởng tích cực của xuất khẩu
lao ñộng nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng ñời sống của người
dân nơi ñây.
Mục tiêu cụ thể của ñề tài bao gồm:
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về ảnh hưởng
của xuất khẩu lao ñộng.
- Tìm hiểu thực trạng xuất khẩu lao ñộng ở huyện Phú Xuyên.
- Phân tích ảnh hưởng của xuất khẩu lao ñộng ñến hoạt ñộng sản xuất
kinh doanh và ñời sống của người dân huyện Phú Xuyên.
- ðề ra những hướng giải pháp ñể hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực,
phát huy những ảnh hưởng tích cực của xuất khẩu laoñộng nhằm nâng cao
chất lượng cuộc sống cho người dân.
1.3 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1 ðối tượng nghiên cứu
Các hộ dân có và hộ không có người ñi người ñi xuấtkhẩu lao ñộng.
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Huyện Phú Xuyên, Hà Nội.
- Phạm vi thời gian: Từ năm 2000 ñến 2011.
- Phạm vi nội dung: Những ảnh hưởng của xuất khẩu lao ñộng ñến ñời sống
hộ dân trước và sau khi ñi xuất khẩu, các hộ gia ñình có người ñi và các hộ
không có người ñi xuất khẩu.

PHẦN II
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ðỀ NGHIÊN CỨU
2.1 Cơ sở lý luận của vấn ñề nghiên cứu
2.1.1 Khái quát chung về hoạt ñộng xuất khẩu lao ñộng
* Lao ñộng, Sức lao ñộng
- Lao ñộng:
Theo Từ ñiển Tiếng Việt, lao ñộng là hoạt ñộng cómục ñích của con
người, nhằm tạo ra những của cải vật chất, tinh thần cho xã hội.
Theo giáo trình kinh tế chính trị Mác – Lênin, lao ñộng là hoạt ñộng có
mục ñích, có ý thức của con người nhằm thay ñổi vậtthể tự nhiên cho phù
hợp với nhu cầu của con người.
Như vậy, lao ñộng là hoạt ñộng có mục ñích, có ý thức của con người
nhằm thay ñổi những vật thể tự nhiên, ñể phù hợp với lợi ích của mình. Lao
ñộng là sự vận ñộng của sức lao ñộng, là quá trình kết hợp giữa sức lao ñộng
và tư liệu sản xuất tạo ra của cải vật chất cho xã hội.
Thành quả do con người tạo ra trong quá trình laoñộng ñể nuôi sống
bản thân họ, gia ñình họ và ñảm bảo sự tồn tại của xã hội. Lao ñộng có năng
suất, ñem lại hiệu quả cao là nhân tố quyết ñịnh sựphát triển của ñất nước. Vì
vậy lao ñộng có một vị trí vô cùng quan trọng và không thể thiếu ñược trong
bất kỳ một chế ñộ xã hội nào, một quốc gia nào. Mỗicon người ñến ñộ tuổi
lao ñộng, có khả năng lao ñộng ñều mong muốn và có quyền ñược lao ñộng
ñể nuôi sống bản thân, giúp ñỡ gia ñình và làm giàucho xã hội.
- Sức lao ñộng : Là tổng hợp thể lực và trí lực của con người trong quá
trình tạo ra của cải xã hội, phản ánh khả năng lao ñộng của con người, là ñiều
kiện ñầu tiên cần thiết trong quá trình lao ñộng xãhội.
Trên thị trường lao ñộng, sức lao ñộng ñược coi là hàng hóa - ðó là
loại hàng hóa ñặc biệt vì con người có tư duy, tự làm chủ bản thân mình hay
nói cách khác con người là chủ thể lao ñộng. Thông qua thị trường lao ñộng,
sức lao ñộng ñược xác ñịnh giá cả, hàng hóa sức laoñộng cũng tuân theo quy
luật của thị trường.
- Nguồn lao ñộng : Là một bộ phận của dân cư bao gồm những người
trong ñộ tuổi lao ñộng, không kể số người mất khả năng lao ñộng và những
người ngoài ñộ tuổi lao ñộng (trên hoặc dưới tuổi lao ñộng) nhưng thực tế có
tham gia lao ñộng. (Nước ta ñộ tuổi lao ñộng quy ñịnh từ 15-55 ñối với nữ và
15-60 ñối với nam).
- Thị trường lao ñộng: Thị trường là một phạm trùriêng của kinh tế
hàng hoá. Thị trường là nơi diễn ra trao ñổi hàng hoá dịch vụ. Nội dung của
thị trường ñược biểu hiện qua hai nhân tố có quan hệ mật thiết với nhau: cung
và cầu hàng hoá.
Thị trường lao ñộng là một lĩnh vực của nền kinh tế mà ở ñó diễn ra
quá trình mua bán, trao ñổi, thuê mướn sức lao ñộng. Ở nơi nào có nhu cầu sử
dụng lao ñộng và có nguồn cung cấp lao ñộng thì ở ñó sẽ hình thành nên thị
trường lao ñộng. ðối tượng tham gia thị trường lao ñộng gồm những người
lao ñộng và người sử dụng lao ñộng. Giá cả sức lao ñộng chinh là tiền công
mà người sử dụng lao ñộng trả cho người lao ñộng.
Khi cung và cầu lao ñộng gặp nhau và hoạt ñộng mua bán, trao ñổi hay
thuê mướn sức lao ñộng diễn ra trong phạm vi biên giới một quốc gia thì ta có
thị trường lao ñộng nội ñịa, khi diễn ra ngoài biêngiới quốc gia một nước thì
ta có thị trường lao ñộng quốc tế.
* Xuất khẩu lao ñộng
Có rất nhiều khái niệm khác nhau về XKLð, dưới ñây là một số khái niệm
cơ bản về XKLð:

TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. SÁCH
1. Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam – Nghị ñịnh số 152/1999/Nð/CP,
ngày 20/09/1999
2. Nguyễn Vân ðiềm, Nguyễn Ngọc Quân (2004), giáo trình quản trị nhân
lực, Trường ðại học kinh tế quốc dân, NXB thống kê,Hà Nội.
3. Nguyễn Thị Hồng Bích (2007), XKLð của một số nước ðông Nam Á kinh
nghiệm và bài học, Trung tâm nghiên cứu quốc tế và khu vực.
4. Trần Thanh Hải (2007), xuất khẩu lao ñộng của Việt Nam thực trạng và
giải pháp, ðề án môn học, Trường ñại học kinh tế quốc dân.
5. Viện chiến lược phát triển, cơ sở khoa học của một số vấn ñề trong chiến
lược phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam ñến năm 2010 và tầm nhìn 2020,
NXB Chính trị Quốc Gia, Hà Nội.
B. TẠP CHÍ
6. Th.S.Nguyễn Tiến Dũng. Phát triển thị trường XKLð Việt Nam hiện nay,
Tạp chí phát triển kinh tế số 228.
7. Th.S.Nguyễn Tiến Dũng. Một số giải pháp tăng cường quản lý người lao
ñộng Việt Nam làm việc ở nước ngoài, Tạp chí nghiêncứu và trao ñổi số 221.
8. Th.S.Nguyễn Thị Mỹ Hương. XKLð của Việt Nam sang thị trường khu
vực ðông Bắc Á - một số hình thức hợp tác kinh tế quốc tế, Tạp chí Châu Á
Thái Bình Dương số 292.
C. LUẬN VĂN
9. Hoàng Văn Nam (2010). Ảnh hưởng của xuất khẩu lao ñộng ñến ñời sống
kinh tế xã hội ở xã Nghĩa ðạo, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.
10. Lê Thị Hạnh (2009). Nghiên cứu ảnh hưởng của dicư lao ñộng nữ xã Yên
Phượng – huyện Yên Lạc – tỉnh Vĩnh Phúc ñến nông hộ. Luận văn tốt nghiệp
ðại học – trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội.
11. Nguyễn Thị Thu Nga (2009). Nghiên cứu tác ñộng của một số hình thức di
cư lao ñộng ñến ñời sống kinh tế - xã hội ở xã Hoằng ðạo – Hoằng Hóa – Thanh
hóa. Luận văn tốt nghiệp ðại học – trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội.
12. Nguyễn Thị Hương Lý (2009). Nghiên cứu hiện tượng ñi Xuất khẩu lao
ñộng và những tác ñộng của xuất khẩu lao ñộng ñến hộ nông dân ở xã Tân
Hội – huyện ðan Phượng – Hà Nội, luận án thạc sỹ, trường ðại học Nông
nghiệp Hà Nội.
D. BÁO CÁO TỔNG KẾT CÁC HỘI NGHỊ
13. UBND huyện Phú Xuyên (2011), Dự thảo chương trình mục tiêu giải
quyết việc làm của huyện Vũ Thư giai ñoạn 2005 – 2011.
14. UBND huyện Phú Xuyên (2011), Báo cáo tình hình kinh tế xã hội của
huyện giai ñoạn 2001 – 2010.
15. UBND huyện Phú Xuyên (2011), Báo cáo giải quyếtviệc làm của huyện
Phú Xuyên giai ñoạn 2001 – 2010.
E. TÀI LIỆU MẠNG INTERNET
1. Duyên Hải (2009)." Chuyện từ một gia ñình có 3 lao ñộng xuất khẩu sang
Hàn Quốc".http://www.baohaugiang.com.vn/detailvn.as px?item=11643
2. Hải Linh (27/02/2011) “Xuất khẩu lao ñộng vẫn là hướng làm giàu cho
nông dân”
http://hanoimoi.com.vn/newsdetail/Xa-hoi/458734/xuat-khau-lao-dong-vanla-huong-lam-giau-cho-nong-dan.htm
3. Nguyễn Hoàng Anh (2007). "Tác ñộng của xuất khẩu lao ñộng tới cuộc
sống gia ñình tại tỉnh Thái Bình".
http://nguoithaibinh.vn/tintucquehuong/vanhoaxahoi/83-nghien-cuu.html
4. Quang Phương (2008). " Phía sau bức tranh xuất khẩu lao ñộng: Thêm
tiền, thêm mất mát!".
http://tintuc.xalo.vn/00987752762/phia_sau_buc_tranh_xuat_khau_lao_dong_
them_tien_them_mat_mat.html
5. TS.NGUYỄN LƯƠNG TRÀO - Chủ tịch HIệp hội XKLð Việt Nam “Mấy
giải pháp nhằm phát triển bền vững việc làm cho laoñộng Việt Nam”.
http://www.vamas.com.vn/home/detail.php?iCat=64&iNew=354&module=news
6. VMP (2009)."Thực trạng lao ñộng xuất khẩu tại Việt Nam giai ñoạn 2006
– 2009".
http://tsc.edu.vn/Pages/ArticleDetail.aspx?siteid=1&sitepa
geid=57&articleid=92,
7. Thanh Huyền (2009). "Xuất khẩu lao ñộng- một hướng ñể thoát nghèo
nhanh".http://nhansuvietnam.vn/tintuc/xa_hoi/xuat-khau-lao-dong-mothuong-de-thoat-ngheo-nhanh/45389.html, ngày truy cập 20/03/2010.