Tiến Sĩ Ảnh hưởng của văn học dân gian trong văn xuôi và thơ ca Tày hiện đại

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NĂM 2015
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Về phương diện khoa học
Văn học dân gian và văn học viết là hai hệ thống nghệ thuật độc lập nhưng
không đối lập. Hai hệ thống này có mối quan hệ gắn bó, chặt chẽ với nhau một cách
tự nhiên biện chứng. Trong quá trình tồn tại và phát triển, hai hệ thống này luôn ảnh
hưởng tác động qua lại lẫn nhau xét cả trên phương diện lí luận và thực tiễn. Có thể
nói, đây là vấn đề nghiên cứu thực sự có ý nghĩa khoa học trong tiến trình khám phá
lịch sử văn học nói chung, lịch sử vận động của hai bộ phận văn học nói riêng.
Từ trước đến nay, mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn học viết đã thu hút
sự chú ý của nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước. Sự quan tâm chú ý không chỉ
trên phương diện lí luận mà đã có những khảo sát thực tế cụ thể, sinh động. Trên
phương diện lí luận, các nhà khoa học đã xác định được mối quan hệ tự nhiên, gắn
bó, tác động đa chiều, tất yếu diễn ra trong tiến trình lịch sử giữa hai bộ phận văn
học này. Đi vào những khảo sát cụ thể, sự tác động của văn học dân gian đối với
văn học viết và ngược lại đã được khảo cứu và lí giải khá sâu sắc ở một số công
trình nghiên cứu, đặc biệt là ở mảng văn xuôi. Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra
ảnh hưởng của của văn học dân gian đến những sáng tác thành văn, vai trò của văn
học dân gian trong sáng tác của một số nhà văn hiện đại sau 1945.
Tuy nhiên, có thể nói, mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn học viết là
mảnh đất màu mỡ mà ta chưa cày xới hết. Hơn nữa, mảng văn học các dân tộc thiểu
số ra đời muộn nên chưa được nghiên cứu một cách toàn diện và hệ thống.
1.2. Về phương diện thực tiễn
Rõ ràng có sự ảnh hưởng sâu sắc của văn học dân gian đối với văn học viết
nói chung, văn học các dân tộc thiểu số Việt Nam hiện đại trên cả hai mảng thơ ca
và văn xuôi nói riêng. Chính sự ảnh hưởng này đã làm nên nét độc đáo, tạo nên bản
sắc riêng cho sáng tác văn học của các dân tộc thiểu số. Trong số các dân tộc thiểu
số, dân tộc Tày có đội ngũ sáng tác đông đảo hơn cả, có người đã thành danh và
nhiều tác phẩm của họ đã được giải. Cũng đã có một số công trình nghiên cứu về
mối quan hệ giữa văn học dân gian với văn học hiện đại của các tác giả Tày. Tuy
nhiên, các nghiên cứu đó mới chỉ xem xét vấn đề trên ở diện hẹp và trong những tác
phẩm cụ thể. Trong khi đó, thực chất, ảnh hưởng của văn học dân gian đối với văn
học hiện đại Tày là sâu rộng và có quy luật.
Là một người con của dân tộc Tày, nghiên cứu về văn học Tày, chúng tôi hy
vọng và mong muốn có cơ hội hiểu biết sâu sắc hơn về văn hóa dân tộc mình – một
nền văn hóa đa dạng, giàu bản sắc.
Xuất phát từ lý do khoa học và thực tiễn trên, chúng tôi mạnh dạn chọn Ảnh
hưởng của văn học dân gian trong văn xuôi và thơ ca Tày hiện đại làm đề tài
nghiên cứu cho công trình của mình. Hy vọng những nghiên cứu bước đầu của luận
án có thể góp phần bé nhỏ vào việc thẩm định, bảo tồn, phát huy giá trị các sáng tác
văn học ở mảng tác phẩm khu vực miền núi dân tộc này.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu



- Đối tượng nghiên cứu chính:
+ Tiểu thuyết của ba nhà văn: Vi Hồng, Triều Ân, Cao Duy Sơn. Thung lũng
đá rơi (1985), Vào hang (1990), Phụ tình (1993), Đi tìm giầu sang (1995), Đọa đày
(2007), Tháng năm biết nói (2007), Người trong ống (2007), Chồng thật vợ giả
(2009), Đất bằng (2010), của Vi Hồng; Nắng vàng bản Dao (2006), Nơi ấy biên
thùy (2006), Dặm ngàn rong ruổi (2006) của Triều Ân; Đàn trời (2006), Người
lang thang (2008), Chòm ba nhà (2009) của Cao Duy Sơn.
+ Thơ ca của các tác giả Tày, tập trung chủ yếu vào ba tác giả: Nông Quốc
Chấn, Y Phương, Dương Thuấn. Nông Quốc Chấn với các tập thơ: Tiếng ca người
Việt Bắc (1960), Đèo gió (1968), Dòng thác (1976), Bài thơ Pác Bó (1982), Suối và
biển (1984), Tuyển tập Nông Quốc Chấn (1998) . Y Phương với Người núi Hoa
(1982) Tiếng hát tháng giêng (1986), Lời chúc (1991), Đàn then (1996), Tuyển tập
thơ Y Phương (2002) .; Dương Thuấn với Cưỡi ngụa đi săn (1991), Đi ngược mặt
trời (1995), Hát với sông Năng (2001), Đêm bên sông yên lặng (2004), Chia trứng
công (2006) .
+ Tìm hiểu thêm tác phẩm của một số nhà văn, nhà thơ dân tộc thiểu số khác
thời kỳ hiện đại (để so sánh đối chiếu khi cần thiết).