Thạc Sĩ Ảnh hưởng của tuổi mạ, mật độ cấy, GA3 đến sinh trưởng phát triển và năng suất giống lúa Nếp 97 tại

Luận văn thạc sĩ
Đề tài: Ảnh hưởng của tuổi mạ, mật độ cấy, GA3 đến sinh trưởng phát triển và năng suất giống lúa Nếp 97 tại Hà Nam
Mô tả bị lỗi font vài chữ, tài liệu thì bình thường

MỤC LỤC
Lời cam ñoan i
Lời cám ơn ii
Mục lục iii
Danh mục viết tắt vi
Danh mục bảng vii
Danh mục hình ix
1. MỞ ðẦU 1
1.1. ðặt vấn ñề 1
1.2. Mục ñích và yêu cầu của ñềtài 3
1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñềtài 4
2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 5
2.1. Nguồn gốc và phân loại của cây lúa 5
2.2. Tình hình nghiên cứu, sản xuất lúa nếp trên thếgiới và ởViệt Nam. 9
2.3. Nghiên cứu vềtuổi mạvà mật ñộcấy 15
2.4. Nghiên cứu ứng dụng GA3 trong sản xuất lúa 22
3. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27
3.1. Vật liệu, ñịa ñiểm và thời gian nghiên cứu 27
3.1.1. Vật liệu nghiên cứu: 27
3.1.2. ðịa ñiểm và thời gian nghiên cứu: 27
3.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu 27
3.2.1. Nội dung nghiên cứu: 27
3.2.2. Phương pháp nghiên cứu: 27
3.2.3. Các chỉtiêu theo dõi 31
4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 36
4.1. Thí nghiệm 1: Nghiên cứu ảnh hưởng của tuổi mạ, mật ñộ cấy ñến sinh
trưởng, phát triển và năng suất giống lúa Nếp 97 tại tỉnh Hà Nam. 36
4.1.1. Tình hình sinh trưởng của mạtrước khi cấy. 36
4.1.2. Ảnh hưởng của tuổi mạ, mật ñộcấy ñến các thời kỳsinh trưởng, phát triển
của giống lúa Nếp 97 ởvụMùa 2009 và vụXuân 2010. 38
4.1.3. Ảnh hưởng của tuổi mạvà mật ñộ ñến ñộng thái tăng trưởng chiều cao. 41
4.1.4. Ảnh hưởng của tuổi mạvà mật ñộ ñến ñộng thái ñẻnhánh của giống lúa
Nếp 97. 46
4.1.5. Ảnh hưởng của tuổi mạvà mật ñộcấy ñến ñộng thái ra lá của giống lúa
Nếp 97. 52
4.1.6. Ảnh hưởng của tuổi mạvà mật ñộcấy ñến một số ñặc tính nông sinh học
của giống lúa Nếp 97. 56
4.1.7. Ảnh hưởng của tuổi mạvà mật ñộ ñến tình hình phát sinh, phát triển của sâu
bệnh hại. 59
4.1.8. Ảnh hưởng của mật ñộvà tuổi mạ ñến các yếu tốcấu thành năng suất của
giống lúa Nếp 97. 61
4.1.9. Ảnh hưởng của tuổi mạvà mật ñộcấy ñến một sốchỉtiêu hình thái giống
lúa Nếp 97. 72
4.2. Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của nồng ñộ và thời kỳ xử lý GA3 ñến sinh
trưởng, phát triển và năng suất giống lúa Nếp 97 tại Hà Nam. 73
4.2.1. Ảnh hưởng của nồng ñộvà thời kỳxửlý GA3 ñến tốc ñộtăng trưởng chiều
cao cây mạ ởvụMùa 2009 và vụXuân 2010. 73
4.2.2. Ảnh hưởng của nồng ñộ và thời kỳ xử lý GA3 ở giai ñoạn mạ ñến sinh
trưởng, phát triển của giống lúa Nếp 97 ởvụMùa 2009 và vụXuân 2010. 77
4.2.3. Ảnh hưởng của nồng ñộvà thời kỳxửlý GA3 ởgiai ñoạn mạ ñến ñộng thái
tăng trưởng chiều cao cây của giống lúa Nếp 97 ởvụMùa 2009 và vụXuân
2010. 79
4.2.4. Ảnh hưởng của nồng ñộvà thời kỳxửlý GA3 ởgiai ñoạn mạ ñến ñộng thái
ñẻnhánh của giống lúa Nếp 97 ởvụMùa 2009 và vụXuân 2010. 81
4.2.5. Ảnh hưởng của nồng ñộvà thời kỳxửlý GA3 ởgiai ñoạn mạ ñến ñộng thái
ra lá của giống lúa Nếp 97 ởvụMùa 2009 và vụXuân 2010. 83
4.2.6. Ảnh hưởng của nồng ñộvà thời kỳxửlý GA3 ởgiai ñoạn mạ ñến ñặc tính
nông sinh học của giống lúa Nếp 97. 85
4.2.7. Ảnh hưởng của nồng ñộvà thời kỳxửlý GA3 ởgiai ñoạn mạ ñến sựphát
sinh phát triển của sâu bệnh. 86
4.2.8. Ảnh hưởng của nồng ñộvà thời kỳxửlý GA3 ởgiai ñoạn mạ ñến các yếu tố
cấu thành năng suất của giống lúa Nếp 97 ởvụMùa 2009 và vụXuân 2010. 88
4.2.9. Ảnh hưởng của nồng ñộvà thời kỳxửlý GA3 ởgiai ñoạn mạ ñến một sốchỉ
tiêu hình thái của giống lúa Nếp 97. 92
5. KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 94
5.1. Kết luận: 94
5.2. ðềnghị: 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO 96

1. MỞ ðẦU
1.1. ðặt vấn ñề
Lúa ñược coi là cây lương thực quan trọng bởi hơn 70% dân sốthếgiới
dùng gạo trong bữa ăn hàng ngày, ñặc biệt với các nước châu Á. Cây lúa ñược
trồng từlâu ñời và cũng ñược coi là cây lương thực quan trọng sốmột ởnước
ta hiện nay. Chính vì vậy mà sản xuất lúa vẫn ñược coi là lĩnh vực quan trọng
nhất trong nông nghiệp và phát triển nông thôn ởViệt Nam. Ngoài ra, lúa gạo
còn cung cấp 80% Carbonhydrat và nhiều chất dinh dưỡng khác như: Protein,
lipit, vitamin, chất khoáng rất cần thiết cho ñời sống con người.
Là một nước nằm trong khu vực ðông Nam Á, Việt Nam có truy ền
thống sản xuất lúa gạo từrất lâu ñời, gần 80% dân sốViệt Nam hiện nay sống
nhờhoạt ñộng sản xuất nông nghiệp mà chủyếu là sản xuất lúa nước. Chính
vì thếmà tình hình sản xuất và giá cảlúa gạo có ảnh hưởng trực tiếp tới thu
nhập, ñời sống của hàng chục triệu hộnông dân, có vai trò quan trọng trong
việc giữgìn ổn ñịnh kinh tế, chính trị- xã hội.
Việt Nam có 7,5 triệu ha ñất trồng lúa, chiếm 90,3% tổng diện tích
trồng cây lương thực có hạt. Trước năm 1980, Việt Nam vẫn còn thiếu lương
thực cho nhu cầu tiêu dùng trong nước. Từ khi có chính sách ñổi m ới của
ðảng và Nhà nước, nông nghiệp nước ta ñã có bước tiến vượt bậc, sản lượng
lúa tăng từ14,4 triệu tấn năm 1980 lên 19,9 triệu tấn năm 1990 và 36,2 triệu
tấn năm 2005. Nhờ ñó ñưa Việt Nam từmột quốc gia phải nhập khẩu lương
thực hàng năm thì nay ña trởthành quốc gia xuất khẩu gạo ñứng hàng thứhai
trên thếgiới (DANDA, 1999). Năng suất và sản lượng tăng ñã góp phần quan
trọng trong việc xoá ñói giảm nghèo, ñưa tỷlệhộnghèo từ75% năm 1990
xuống 9,94% năm 2002. Nhưvậy nhu cầu lương thực của người dân hiện nay
không những ñủvềsốlượng mà còn yêu cầu vềchất lượng. ðể ñáp ứng nhu
cầu ñó và nâng cao thu nhập cho người sản xuất lúa, ñòi hỏi phải cải tiến bộ
giống có năng suất cao, chất lượng tốt, ñồng thời áp dụng biện pháp thâm
canh tổng hợp vào sản xuất.
Hà Nam là một tỉnh ñồng chiêm trũng thuộc khu vực ðồng bằng sông
Hồng, nằm vềphía nam cách thủ ñô Hà Nội 57km theo quốc lộ1A. Dân sốcủa
tỉnh là 813.978 người, diện tích ñất tựnhiên 84.953ha (chiếm 5,75% diện tích
ñất tựnhiên vùng ðồng bằng sông Hồng), gồm 6 ñơn vịhành chính (5 huy ện và
01 thành phố), ñây là những lợi thế ñểHà Nam phát triển kinh tế, xã hội. Tuy
nhiên, với hơn 85% dân sốsống bằng nghềsản xuất nông nghiệp, vì vậy ñời
sống người dân gặp nhiều khó khăn, thu hập bình quân ñầu người còn thấp do
trình ñộthâm canh trồng trọt chăn nuôi còn hạn chế, chưa nắm vững ñược những
quy trình thâm canh trong sản xuất, chưa tiếp thu ñược những tiến bộkhoa học
kỹ thuật m ới ñểtạo ra ñược những sản phẩm có giá trịhàng hoá cao.
Những năm vừa qua thực hiện chính sách ñổi mới của ðảng và Nhà
nước vềCNH-HðH nông nghiệp, nông thôn. Hà Nam ñang thực hiện Nghị
quyết 03 của Ban chấp hành ðảng bộtỉnh vềchuyển dịch cơcấu kinh tếnông
nghiệp nhằm thu ñược giá trịkinh tếcao trên ñơn vịdiện tích canh tác. ðể ñạt
ñược mục tiêu ñó ngành nông nghiệp Hà Nam ñã có những giải pháp cụthể,
trong ñó có giải pháp chuy ển ñổi cơcấu giống và cơcấu mùa vụ. Là một tỉnh
ñồng chiêm trũng bán sơn ñịa nhưng vụXuân ñã mạnh dạn bốtrí hơn 95%
diện tích gieo cấy trà xuân muộn; vụMùa bốtrí trên 90% diện tích cấy mùa
sớm và mùa trung. Trong chuyển dịch cơ cấu giống Hà Nam ñi theo hai
hướng tăng tỷlệlúa lai có chất lượng gạo ngon ñể ñảm bảo an ninh lương
thực và mởrộng diện tích cấy lúa chất lượng ñểtạo ra sản phẩm hàng hoá
phục vụcho nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu.
Trong sản xuất nông nghiệp thì sản xuất lúa chiếm tỷlệlớn từ65-70%,
với diện tích ñất canh tác toàn tỉnh là 42.000ha, diện tích cấy lúa cảnăm là
73.500ha (vụ ðông Xuân 36.500ha và vụMùa 37.000ha). Trong khi diện tích
lúa nếp vụXuân chỉchiếm 3-5% với những giống lúa nếp cải tiến, vụMùa
chiếm 7-8% diện tích bằng các giống nếp cải tiến, nếp cổtruyền nhưng hiệu
quảkinh tếchưa cao do nông dân chưa nắm vững ñược kỹthuật thâm canh,
sản xuất còn manh mún, nhỏlẻvà hay bịsâu bệnh phá hại. Ngoài ra, do diễn
biến phức tạp của thời tiết khí hậu trong những năm gần ñây cũng làm ảnh
hưởng ñến lĩnh vực sản xuất nông nghiệp. Cụthể ởvụXuân thường có rét
ñậm, rét hại kéo dài và vụMùa thường xảy ra mưa úng làm cho cây mạsinh
trưởng, phát triển kém và bịchết, ảnh hưởng lớn ñến giá trịsản xuất nông
nghiệp. Nhiều diện tích phải gieo cấy lại hoặc chuyển sang gieo trồng bằng
các cây trồng khác như: ñỗtương, lạc, khoai lang , ñiều này làm ảnh hưởng
ñến cơcấu mùa vụ, ñặc biệt là thời vụgieo trồng cây vụ ðông.
Với những mục tiêu trên ñòi hỏi phải có những giống lúa chất lượng
tốt, cơcấu mùa vụhợp lý, áp dụng tốt các biện pháp kỹthuật nhằm ñẩy cao
năng suất và tăng giá trịthu nhập cho người nông dân. Xuất phát từthực tiễn
nêu trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu ñềtài:
“Ảnh hưởng của tuổi mạ, mật ñộcấy, GA
3
ñến sinh trưởng phát triển và
năng suất giống lúa Nếp 97 tại Hà Nam”.
1.2. Mục ñích và yêu cầu của ñềtài
1.2.1. Mục ñích:
Nghiên cứu ảnh hưởng của tuổi mạ, mật ñộcấy và nồng ñộGA3
thích
hợp ñến sinh trưởng, phát triển và năng suất giống lúa Nếp 97 ñểgóp phần
xây dựng quy trình thâm canh cao cho giống lúa Nếp 97 tại tỉnh Hà Nam.
1.2.2. Yêu cầu:
- ðánh giá khảnăng sinh trưởng phát triển, năng suất và chống chịu của
giống Nếp 97 ởtuổi mạ, mật ñộvà nồng ñộGA3
khác nhau.
- ðánh giá một sốchỉtiêu chất lượng của giống lúa Nếp 97 ởtuổi mạ,
mật ñộcấy và nồng ñộGA3
khác nhau.
1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñềtài
1.3.1. Ý nghĩa khoa học:
- Kết quảnghiên cứu của ñềtài sẽcung cấp các dữliệu khoa học về
ảnh hưởng của tuổi mạ, mật ñộcấy và nồng ñộGA3
thích hợp ñến sinh trưởng
phát triển cũng nhưnăng suất, chất lượng của giống lúa Nếp 97 tại Hà Nam.
- Kết quảnghiên cứu còn làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy và
nghiên cứu vềcác giống lúa nếp ñặc sản ởViệt Nam.
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn của ñềtài:
Kết quảnghiên cứu của ñềtài góp phần vào việc xây dựng quy trình kỹ
thuật thâm canh năng suất cao các giống lúa nếp nói chung và giống lúa Nếp
97 nói riêng tại Việt Nam.

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Nguồn gốc và phân loại của cây lúa
2.1.1. Nguồn gốc:
Nguồn gốc và xuất xứcủa cây lúa cũng có nhiều ý kiến khác nhau. Tuy
nhiên người ta vẫn cho cây lúa là cây trồng cổ, có vai trò quan trọng trong ñời
sống và lịch sửphát triển của hàng ngàn triệu người trên trái ñất.
Theo Chang T.T (1976) [29], cùng với những sinh vật khác trên trái
ñất, loài lúa hoang dại ñã phát triển cách ñây hàng triệu năm và hai loại lúa
trồng hiện nay ñã trải qua quá trình tiến hoá từmột loài tổtiên chung trên quả
ñất nguyên thuỷGondwanaland.
Lúa thuộc chi Oryza có từ130 triệu năm trước, tồn tại nhưmột loại cỏ
dại trên ñất Gondwana ởsiêu lục ñịa và sau này vỡthành Châu Á, Châu Mỹ,
Châu Úc, Châu Nam Cực. Lúa ñược thuần hoá rất sớm khoảng 10.000 năm
trước công nguyên (Khush và CS, 1994) [33].
Lúa có nguồn gốc ởchân dãy Hymalaya và sau ñó lan rộng rải rác ở
Châu Phi, Châu Úc loài lúa trồng có ởChâu Á (Oryza Sativa) vào thời kỳ
ñồ ñá cách ñây khoảng 10 nghìn năm. Sựthay ñổi của mùa nắng, mùa mưa,
rét quá lớn ởvùng này ra tăng sựtiến hoá của các loài lúa và từ ñó tạo nên các
giống lúa ñược gieo trồng hàng năm ở Châu Á như: Ấn ðộ, Trung Quốc,
ðông Nam Á (Chang, 1985) [30] và cũng ñặt ra giảthiết là giống Japonica có
thểdo tiến hoá từgiống Indica nhiệt ñới ñầu tiên nhưng cũng có thểphát triển
ñộc lập từtổtiên chung sau khi quảcầu nguyên thuỷtách rời nhau.
Watanabe (1973) cho rằng lúa Japonica có guồn gốc từLào, còn các
giống lúa Indica có nguồn gốc từ Ấn ðộ. Việt Nam là vùng khí hậu nhiệt ñới
nằm trong vùng ña dạng sinh thái gồm cả lúa Japonica và Indica. Theo

TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng Việt
1a. Hoàng Chí Bửu, Kiều ThịNgọc và CTV (1999). Nâng cao phẩm chất hạt
các giống lúa cao sản, kháng sâu bệnh phục vụxuất khẩu. Sởkhoa học
công nghệvà môi trường An Giang.
1b. Lương ðịnh Của (1967). ðể ñạt 5 tấn thóc trởlên trên một ha một năm
trên diện tích rộng. NXB Nông thôn.
2. Lê Doãn Diên (1990), “Vấn ñềchất lượng lúa gạo”, Tạp chí Nông nghiệp
và Công nghiệp thực phẩm.
3. Bùi Huy ðáp (1964). Cây lúa miền Bắc Việt Nam. NXB Nông thôn.
4. Bùi Huy ðáp (1980). Cây lúa Việt Nam. NXB Khoa học kỹthuật, Hà Nội.
5. Trương ðích (1999). Kỹthuật gieo trồng 265 giống cây trồng mới năng
suất cao. NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
6. Nguyễn Văn Hoan (2000). Kỹthuật thâm canh lúa ởnông hộ. NXB Nông
nghiệp, Hà Nội.
7. Nguy ễn Văn Hoan (2002). Kỹthu ật thâm canh m ạ. NXB Nông nghi ệp, Hà Nội.
8. VũTuyên Hoàng và CS (1998). Chọn giống cây lương thực. NXB Khoa
học kỹthuật, Hà Nội.
9. VũTuyên Hoàng, Nguyễn Tấn Hinh (2002). Ảnh hưởng của phân bón ñến
khảnăng sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng của giống lúa
thâm canh chất lượng cao. Tạp chí Nông nghiệp & PTNT (12/2002).
10. Nguyễn ðăng Hùng, Vũ Thị Thư (1993). Hoá sinh cây trồng nông
nghiệp. NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
11a. VũVăn Liết và Cs (1995). Kết quảnghiên cứu khoa học 1994 -1995 ðại
học Nông nghiệp I, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
11b. ðinh Văn Lữ(1967). Hỏi ñáp vềthâm canh lúa. Quy ển 1, tập 1, NXB
khoa học.
12. ðinh Văn Lữ(1978). Giáo trình cây lúa. NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
13. Nguyễn Hữu Nghĩa, Lê Vĩnh Thảo (1999). Kết quả công tác chọn tạo
giống lúa chất lượng cao của ñềtài KHCN 08-01 phục vụnhu cầu nội
tiêu và xuất khẩu ở ðBSH. Hội thảo quy hoạch vùng lúa hàng hoá chất
lượng cao ở ðBSH.
14. Nguyễn Hữu Nghĩa, Lê Vĩnh Thảo (2007). Lúa ñặc sản Việt Nam. NXB
Nông nghiệp, Hà Nội.
15. Purugganan International Food Information Service (IFIS), (2002), Food
Science and Technology Bulletin. Những giảthuyết vềtiến hoá di truyền
tạo ra lúa nếp.
16. Nguyễn Hữu Tềvà CS (2001). Giáo trình cây lương thực(Tập 1). NXB
Nông nghiệp Hà Nội.
17. Mai ThịTân, Nguyễn Trường Sơn (2006). Sửdụng gibberellin (GA3) phá
bỏngủnghỉcủa hạt giống lúa. Báo cáo khoa học hội thảo Khoa học công
nghệquản lý nông học vì sựphát triển nông nghiệp bền vững ởViệt Nam.
NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
18. Togari Mastuo (1977). Sinh lý cây lúa. NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
19. Lê Vĩnh Thảo (1999). Những biện pháp kỹthuật sản xuất lúa chất lượng
cao cho vùng ðồng bằng Bắc bộ. Hội nghịkhoa học nông nghiệp vùng
ñồng bằng và trung du Bắc bộ.
20. Lê Vĩnh Thảo, Bùi Chí Bửu, Lưu Ngọc Trình, Nguyễn Văn Vương
(2004). Các giống lúa ñặc sản, giống lúa chất lượng cao và kỹthuật canh
tác. NXB Nông nghiệp Hà Nội.
21. Hoàng Minh Tấn và Cs (2006). Giáo trình sinh lý thực vật. NXB Nông
nghiệp, Hà Nội.