Thạc Sĩ Ảnh hưởng của kiểm tra - đánh giá kết quả học tập đến phương pháp học của sinh viên ở một số trường

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN . 1
LỜI CẢM ƠN 2
DANH MỤC VIẾT TẮT . 5
DANH MỤC CÁC BẢNG 6
DANH MỤC CÁC HÌNH 7
MỞ ĐẦU 8
1. Lý do chọn đề tài 8
2. Mục đích nghiên cứu 9
3. Ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn của đề tài . 10
4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài . 10
5. Phương pháp nghiên cứu 11
6. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu 11
7. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 12
8. Cấu trúc của luận văn 13
Chương 1. TỔNG QUAN 14
Chương 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN 23
2.1. Một số khái niệm cơ bản trong KT-ĐG KQHT 23
2.2. Một số khái niệm trong phương pháp học của SV . 35
2.3. Mô hình nghiên cứu về những ảnh hưởng của KT-ĐG KQHT
đến phương pháp học của SV 43
Chương 3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 49
3.1.Thiết kế nghiên cứu 49
3.2. Thiết kế công cụ đo lường 50
3


3.3. Đặc điểm mẫu nghiên cứu 52
Chương 4. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 57
4.1. Khảo sát các mức độ ảnh hưởng của KT-ĐG KQHT đến phương
pháp học tập của SV . 57
4.1.1. Ảnh hưởng của hình thức KT-ĐG KQHT đến phương pháp
học . 57
4.1.2. Ảnh hưởng của phương pháp KT-ĐG KQHT đến phương
pháp học . 60
4.1.3. Ảnh hưởng của nội dung KT-ĐG KQHT đến phương pháp
học . 62
4.2. Kiểm định các GTNC qua hoạt động KT-ĐG KQHT của SV 67
4.2.1. Hình thức KT-ĐG KQHT 67
4.2.2. Phương pháp KT-ĐG KQHT 68
4.2.2. Nội dung KT-ĐG KQHT 69
4.3. Kiểm định các GTNC qua phương pháp học tập của SV 71
4.3.1. Trước khi học 71
4.3.2. Trong khi học 73
4.3.3. Sau khi học . 75
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ . 79
1. Kết luận . 79
2. Khuyến nghị 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO 82
PHỤ LỤC . 86
4
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Để thực hiện được những trọng trách, nhiệm vụ đối với đất nước, nền
giáo dục nước ta cần phải được xây dựng và phát triển trên nền tảng chất
lượng cao. Mặc dù, hiện nay giáo dục nước ta đã đạt được một số thành tựu
nhất định như: xây dựng được một hệ thống giáo dục quốc dân tương đối
hoàn chỉnh bao gồm nhiều bậc học và cấp học khác nhau (nhà trẻ mẫu giáo,
tiểu học, THCS, THPT, TNCN, CĐ, ĐH và SĐH), quy mô giáo dục tăng
nhanh, bước đầu đáp ứng nhu cầu học tập của xã hội, chất lượng giáo dục có
chuyển biến trên một số mặt, Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều yếu kém,
hạn chế như: “yếu kém về chất lượng, mất cân đối về cơ cấu, hiệu quả giáo
dục chưa cao, giáo dục chưa gắn bó chặt chẽ với thực tiễn, đào tạo chưa gắn
liền với sử dụng, đội ngũ giáo viên còn yếu, cơ sở vật chất còn thiếu, chương
trình, giáo trình, phương pháp giáo dục và công tác quản lý chậm đổi mới,
một số hiện tượng tiêu cực, thiếu kỷ cương chậm được khắc phục”1.
Theo quan điểm tiếp cận hệ thống, giáo dục là một hệ thống cân bằng
động gồm nhiều nhân tố tác động qua lại lẫn nhau dựa trên những quy luật
nhất định. Những nhân tố đó là môi trường xã hội, môi trường nhà trường,
mục đích giáo dục, nội dung giáo dục, người dạy, người học, phương pháp
dạy và học, phương tiện dạy học, công tác kiểm tra đánh giá, Công tác
kiểm tra đánh giá cũng là một trong những yếu tố quan trọng góp phần tạo
chuyển biến toàn diện về giáo dục và đào tạo.
Để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và giáo dục đại
học nói riêng, chúng ta cần tác động vào hai chủ thể chính là giảng viên
(GV) - sinh viên (SV), làm tăng tính tích cực của chủ thể. Kiểm tra đánh giá
kết quả học tập (KT-ĐG KQHT) cũng như phương pháp học của SV là hai
thành phần trong mối quan hệ giữa GV và SV có quan hệ tác động ảnh
hưởng qua lại lẫn nhau. Trong khuôn khổ một đề tài luận văn thạc sĩ, nghiên
cứu chỉ đề cập đến những vấn đề trong mối quan hệ giữa KT-ĐG KQHT với
phương pháp học tập của SV ở môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác-Lênin. Đây là môn học cung cấp cho SV những kiến thức cơ bản
để hình thành thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận chung nhất
để SV có thể tiếp cận các khoa học chuyên ngành được đào tạo. Vậy KT-ĐG
KQHT ảnh hưởng như thế nào đến phương pháp học của SV? Mức độ ảnh
hưởng như thế nào? Phương pháp học tập chủ yếu của SV hiện nay như thế
nào? Phải chăng đánh giá thế nào thì SV học như thế vậy? KT-ĐG KQHT
như thế nào để phù hợp và có thể góp phần giúp SV tích cực, chủ động trong
học tập, học tốt môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin? Trả
lời những câu hỏi này là mục đích tìm hiểu của chúng tôi trong nghiên cứu
này. Và đây cũng là lý do chúng tôi chọn đề tài: “Ảnh hưởng của kiểm tra -
đánh giá kết quả học tập đến phương pháp học của sinh viên ở một số
trường đại học trên địa bàn TP.HCM” để nghiên cứu.
2. Mục đích của nghiên cứu
Mục đích của nghiên cứu là khảo sát những ảnh hưởng của KT-ĐG
KQHT đến phương pháp học tập của SV ở một số trường đại học trên địa
bàn TP.HCM. Biến độc lập KT-ĐG KQHT sẽ được xem như là quá trình xác
định, lựa chọn, thiết kế, thu thập, phân tích, diễn dịch và sử dụng thông tin
để tăng chất lượng học tập của người học và để người học phát triển kiến
thức và kỹ năng. Biến phụ thuộc phương pháp học của SV là cách thức thu
thập, tiếp thu và vận dụng tri thức của SV.
Nghiên cứu sẽ làm rõ chiều hướng cũng như mức độ ảnh hưởng của
KT-ĐG KQHT đến phương pháp học của SV. Từ đó có những giải pháp
thay đổi phương pháp học tập phù hợp điều chỉnh hoạt động KT-ĐG KQHT
nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng học tập thông qua thay đổi phương
pháp học tập phù hợp cũng như tăng tính tích cực, chủ động của SV trong
học tập.
3. Ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn
Đề tài có ý nghĩa lý luận dạy học và có những đóng góp thiết thực
trong ứng dụng vào hoạt động dạy và học tại các cơ sở đào tạo đại học trên
địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
Những kết quả nghiên cứu của luận văn minh họa thêm cho các cơ sở
lý thuyết về KT-ĐG KQHT.
Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho môn học Những nguyên lý cơ
bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, cho các trường đại học, các nhà quản lý trong
trường đại học, cán bộ và người học nghiên cứu về lĩnh vực KT-ĐG KQHT.
4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Nghiên cứu được thực hiện tại bốn trường đại học trên địa bàn
TP.HCM bằng cách tiến hành khảo sát các SV đã học và GV dạy môn
Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin bằng bảng hỏi. Số lượng
khảo sát mẫu cụ thể: 60 SV và 3 GV của trường đại học Văn Lang; 60 SV và
3 GV của trường đại học Văn Hiến; 60 SV và 3 GV của trường đại học Khoa
học Xã hội và Nhân văn TP.HCM; 60 SV và 3 GV của trường đại học Khoa
học Tự nhiên TP.HCM.
Mỗi một môn học khác nhau thì SV học với những phương pháp khác
nhau và GV cũng thực hiện hoạt động KT-ĐG KQHT là khác nhau. Vì thế,
để tìm hiểu mối quan hệ ảnh hưởng của yếu tố KT-ĐG KQHT đến phương
pháp học của SV, đề tài chỉ nghiên cứu ảnh hưởng của KT-ĐG KQHT đến
phương pháp học tập của SV trong môn học Những nguyên lý cơ bản của
chủ nghĩa Mác-Lênin. Đây là môn học có vai trò rất quan trọng trong việc
giúp SV hình thành thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận.
5. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành thông qua hai bước chính: Nghiên cứu sơ
bộ và nghiên cứu chính thức.
Nghiên cứu đã khảo cứu các công trình khoa học của các chuyên gia
có uy tín và có kinh nghiệm trong lĩnh vực đo lường và đánh giá giáo dục, từ
đó xây dựng khung lý thuyết nghiên cứu cho đề tài. Từ khung lý thuyết của
nghiên cứu, chúng tôi tiến hành xây dựng công cụ đo lường để thực hiện
bước nghiên cứu sơ bộ thông qua phỏng vấn sâu 10 SV và phát bảng hỏi
thăm dò cho 20 SV. Bước nghiên cứu sơ bộ này nhằm mục đích điều chỉnh
lại những thuật ngữ cũng như nội dung các câu hỏi trong bảng hỏi cho phù
hợp, phục vụ cho việc điều tra chính thức.
Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp định lượng
thông qua khảo sát bằng bảng hỏi với kích thước mẫu 240 SV để kiểm
nghiệm các giả thuyết nghiên cứu đã đặt ra. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tiến
hành phỏng vấn sâu 12 GV để thu thập thông tin phục vụ cho đề tài.
Ngoài ra, để xử lý số liệu thu được từ khảo sát nghiên cứu sử dụng
phần mềm SPSS phiên bản 16.0, sử dụng thống kê mô tả và kiểm định các
giả thuyết nghiên cứu bằng công cụ Chi-square và Correlations.
6. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu đã đặt ra, đề tài tập trung trả lời
các câu hỏi nghiên cứu sau:
 KT-ĐG KQHT có ảnh hưởng như thế nào đến phương pháp học
môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin?
 Có sự khác biệt nào trong mức độ ảnh hưởng của KT-ĐG
KQHT đến phương pháp học môn Những nguyên lý cơ bản của
chủ nghĩa Mác-Lênin hay không?
 Có sự khác biệt về phương pháp học tập theo đặc điểm cá nhân
(giới tính, học lực) của SV không?
Từ ba câu hỏi nghiên cứu nêu trên, nghiên cứu đặt ra các giả thuyết
khoa học sau:
Giả thuyết 1. KT-ĐG KQHT của SV ở một số trường đại học trên địa
bàn TP.HCM có ảnh hưởng lớn đến phương pháp học môn Những nguyên lý
cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin.
Giả thuyết 2. Có sự khác biệt trong mức độ ảnh hưởng của KT-ĐG
KQHT đến phương pháp học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa
Mác-Lênin.
Giả thuyết 3. Giảng viên sử dụng các nội dung, hình thức, phương
pháp KT-ĐG KQHT đa dạng thì SV sẽ học tập với phương pháp học tích
cực, chủ động và ngược lại.
Giả thuyết 4. Có sự khác biệt về phương pháp học tập theo trình độ
học lực của SV.
Giả thuyết 5. Có sự khác biệt về phương pháp học tập theo giới tính
của SV.
7. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
Tổng thể nghiên cứu là toàn bộ SV của bốn trường đại học trên địa
bàn TP.HCM đã học môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin
và toàn bộ GV dạy môn Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin
tại bốn trường.