Tiểu Luận Ảnh hưởng của đạo Phật đối với chính trị và văn hoá triều Lý

Ảnh hưởng của đạo Phật đối với chính trị và văn hoá triều Lý

A. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:
Tôn giáo là một hiện tượng xã hội - văn hoá - đạo đức phổ biến ở các nước trên thế giới và tồn tại từ xa xưa trong lịch sử của các dân tộc. Trên thế giới hiện nay có hàng tỉ người là tín đồ của các tôn giáo theo những tín ngưỡng tôn giáo khác nhau, và tôn giáo cũng giữ vai trò to lớn trong đời sống chính trị - xã hội –văn hoá ở nhiều nước có trình độ phát triển kinh tế - xã hội khác nhau, chi phối đời sống tâm linh của bộ phận đông đảo nhân loại. Là một tôn giáo thế giới, đạo Phật không nằm ngoài quy luật đó. Xuất thế tới Việt Nam, đạo Phật đã trở thành một đạo nhập thế và có ảnh hưởng sâu sắc đến mọi mặt đời sống xã hội trong đó có chính trị và văn hoá. Nói đến Phật giáo Việt Nam, người ta không thể không nhắc đến thời Lý - Trần thời được coi là phát triển rực rỡ của Phật giáo. Đặc biệt, dưới triều Lý, với tinh thần khai phóng, dung hợp của Phật giáo, sự nâng đỡ của giai cấp cầm quyền, đạo Phật đã có những ảnh hưởng lớn tới chính trị cũng như đời sống văn hoá của vương triều.
Thực hiện đề tài “Ảnh hưởng của đạo Phật đối với chính trị và văn hoá triều Lý”, qua đó ta có thể phần nào giải quyết được mối quan hệ giữa tôn giáo nói chung, Phật giáo nói riêng với chính trị và văn hóa.
Thông qua đề tài này, chúng ta cũng có thể đánh giá được vai trò của Phật giáo đối với sự phát triển của lịch sử dân tộc nói chung và sự hưng thịnh của triều Lý nói riêng.
Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, vấn đề tôn giáo đang là chủ đề nóng bỏng của toàn cầu, là nguyên nhân của không ít cuộc chiến tranh tôn giáo đẫm máu, việc tìm hiểu ảnh hưởng của đạo Phật đến văn hoá – chính trị triều Lý cũng giúp các nhà lãnh đạo có thêm cái nhìn về vai trò của Phật giáo, qua đó đề ra chính sách phù hợp tình hình chung.
Với những ý nghĩa khoa học và thực tiễn trên, em mạnh dạn tìm hiểu “Ảnh hưởng của đạo Phật đối với chính trị và văn hoá triều Lý”.
2. Lịch sử vấn đề:
Phật giáo từ lâu đã trở thành một đề tài hấp dẫn đối với nhiều nhà nghiên cứu. Ở nước ta, các cuốn sách chuyên khảo, các tài liệu viết về Phật giáo được tăng lên không ngừng với nhiều góc độ khác nhau.
Trong cuốn “Đại cương lịch sử văn hoá Việt Nam”, NXB Giáo Dục do tác giả Nguyễn Khắc Thuần viết đã dành một chương lớn về Phật giáo ở Việt Nam và sự phát triển của nó qua các thời kì lịch sử. Sự ảnh hưởng của Phật giáo đối với nền văn hoá Việt Nam được tác giả phân tích khá sâu sắc và khúc chiết: Về các mặt nhân sinh quan, thế giới quan, Phật giáo với gia giáo cổ truyền
Tác giả Nguyễn Đăng Duy viết “Phật giáo với văn hoá Việt Nam”, thông qua cuốn sách hơn 500 trang, tác giả đã khắc hoạ những nét tương đối cụ thể về sự du nhập và mở rộng Phật giáo ở Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử, sự ảnh hưởng của Phật giáo đối với nền văn hoá Việt Nam: Văn hoá hữu hình, đời sống tâm linh, với văn học
Trong “Việt Nam văn minh sử”, Lê Văn Siêu đi vào nhiều mặt, nhiều khía cạnh của lịch sử Việt Nam, trong đó Phật giáo thời Lý được tác giả khá quan tâm và phác lên những nét khá chọn lọc. Riêng Phật giáo thời Lý, tác giả đặt trong chương VI “thượng tầng kiến thiết” với các đề mục nhỏ: Phật giáo toàn thịnh, Phật giáo tinh hoa
Nhà sư Thích Thanh Từ cũng viết “Phật giáo trong mạch sống dân tộc”, NXB Tôn giáo,2005. Thông qua cuốn sách, hoà thượng đã phác những nét cơ bản đạo Phật ở Việt Nam và những ảnh hưởng của đạo Phật đến đạo đức, tín ngưỡng, nghệ thuật của Việt Nam.
Bên cạnh đó, những cuốn sách chuyên khảo nói chung, các cuốn sách viết riêng về ảnh hưởng Phật giáo đến triều Lý trong một số khía cạnh: “Kiến trúc nghệ thuật điêu khắc chùa tháp thời Lý - Trần” của Hoàng Xuân Khoán, “ thơ văn Lý - Trần”do Lê Bảo tuyển chọn và biên soạn.
Tuy không đi sâu vào nghiên cứu Phật giáo, song các cuốn giáo trình “Đại cương lịch sử Việt Nam” tập 1 (Trương Hữu Quýnh chủ biên), “Lịch sử Việt Nam từ nguyên thuỷ đến 1858” (Trương Hữu Quýnh, Nguyễn Cảnh Minh) cũng cho người đọc thấy tình hình triều Lý và vai trò Phật giáo trong thời kỳ này.
Nhìn chung, những cuốn sách viết về Phật giáo ở Việt Nam tương đối nhiều, các tác giả đã tập trung nghiên cứu nhiều khía cạnh khác nhau. Song, viết về ảnh hưởng đạo Phật đến chính trị - văn hoá của riêng triều đại Lý thì chưa có tác giả nào biên soạn một cách cụ thể, riêng biệt thành một đề tài, chủ yếu các tác giả nghiên cứu về Phật giáo với Văn hoá Việt Nam nói chung hoặc một số mặt nào đó. Xuất phát từ những điều trên, em xin đi sâu vào vấn đề mình đã chọn để góp phần vào sự nghiên cứu Phật giáo được rõ nét, sinh động hơn.
3. Nhiệm vụ và giới hạn đề tài:
3.1.Nhiệm vụ:
Đề tài có nhiệm vụ nghiên cứu, tìm hiểu những ảnh hưởng của Phật giáo đối với tình hình chính trị cũng như văn hoá triều Lý nước ta.
3.2. Giới hạn đề tài:
+ Không gian: Lãnh thổ quốc gia Đại Việt thời gian từ 1009 đến 1225.
+ Thời gian: thời gian từ 1009 đến 1225.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài sử dụng phương pháp cơ bản của bộ môn là phương pháp lịch sử và phương pháp lô gích, bên cạnh đó đề tài còn sử dụng phép so sánh, đối chiếu lịch sử để làm luận điểm thêm thuyết phục
5. Bố cục đề tài:
Bố cục đề tài ngoài phần mở đầu và kết luận, trong nội dung gồm hai chương chính:
Chương một: Đạo Phật ở Việt Nam
Chương hai: Ảnh hưởng của đạo Phật đối với chính trị và văn hoá triều Lý


MỤC LỤC
Trang
A. Phần mở đầu . 1
1. Lý do chọn đề tài . 1
2. Lịch sử vấn đề 2
3. Nhiệm vụ và giới hạn đề tài . 3
4. Phương pháp nghiên cứu . 3
5. Bố cục đề tài 3
B. Phần nội dung . 4
Chương I: Đạo Phật ở Việt Nam 4
1. Vài nét về đạo Phật . 4
Sự ra đời của đạo Phật . 4
Giáo lý, giáo luật 6
2. Các giai đoạn phát triển của đạo Phật ở Việt Nam . 12
Chương II: Ảnh hưởng của đạo Phật đối với chính trị và văn hoá triều Lý 16
1. Khái quát về triều Lý và tình hình Phật giáo triều Lý . 16
2. Ảnh hưởng của đạo Phật đối với chính trị triều Lý 18
Ảnh hưởng của đạo Phật đối với tổ chức chính quyền 18
Ảnh hưởng của đạo Phật đối với luật pháp 20
3. Ảnh hưởng của đạo Phật đối với văn hoá triều Lý . 26
Ảnh hưởng của đạo Phật đối với văn học . 26
Ảnh hưởng của đạo Phật đối với nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc 30
Ảnh hưởng của đạo Phật đối với lễ hội, phong tục tập quán 35
C. Phần kết luận 38
Tài liệu tham khảo . 39