Luận Văn Ảnh hưởng của đạo Cao Đài Ban Chỉnh đối với đời sống tinh thần ở Bến Tre

Ảnh hưởng của đạo Cao Đài Ban Chỉnh đối với đời sống tinh thần ở Bến Tre




1. Tính cấp thiết của đề tài
Tôn giáo là một vấn đề phức tạp và hết sức nhạy cảm. Trước đổi mới, ở nước ta, tôn giáo được nhìn nhận, đánh giá theo những chiều hướng khác nhau, nhưng phần lớn đều khẳng định, tôn giáo là nhân tố tiêu cực trong đời sống xã hội. Trong quá trình đổi mới, vấn đề tôn giáo được nhìn nhận một cách toàn diện hơn. Tôn giáo vừa có mặt tiêu cực nhưng đồng thời cũng có những giá trị tích cực. Vì vậy, việc nghiên cứu hướng đến những phát hiện hợp lý, khoa học là một vấn đề không bao giờ cũ.
Thực tế ở Việt Nam, trong hành trình lịch sử dân tộc, bên cạnh những hạn chế, những đóng góp của tôn giáo đối với dân tộc là khó có thể phủ nhận. Một số tôn giáo đã có vai trò to lớn trong quá trình đấu tranh giành độc lập dân tộc và toàn vẹn lãnh thổ. Bên cạnh đó, tôn giáo còn đóng góp những giá trị quý báu tạo nên bản sắc văn hoá dân tộc độc đáo của Việt Nam.
Ngày nay, trước những biến đổi hết sức nhanh chóng của tình hình trong nước và quốc tế, các tôn giáo đang có những biến động khá phức tạp theo nhiều chiều hướng khác nhau. Nhiều vấn đề đã và đang được đặt ra có tính thời sự cấp thiết xung quanh việc đánh giá vai trò của tôn giáo, ảnh hưởng của tôn giáo đối với văn hoá hay đối với đời sống tinh thần nói chung. Trước tình hình đó, nhận thức được vai trò của tôn giáo trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Đảng ta đã đi đến khẳng định: tín ngưỡng tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân, đạo đức tôn giáo có nhiều điều phù hợp với công cuộc xây dựng xã hội mới (Nghị quyết số 24-NQ/TW của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam ra ngày 16-10-1990). Tiếp tục quan điểm này, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục khẳng định, phát huy những giá trị văn hoá, đạo đức tốt đẹp của các tôn giáo. Nghị quyết Đại hội X xác định: đồng bào các tôn giáo là bộ phận quan trọng của khối đại đoàn kết dân tộc.
Cao Đài là một tôn giáo rất trẻ, xuất hiện vào đầu thế kỷ XX (1926), tại Nam bộ. Ngay từ những ngày đầu thành lập, tôn giáo này đã lôi cuốn ồ ạt hàng vạn người, sau đó trở thành một trong những tôn giáo lớn ở Việt Nam. Tính đến năm 1975, chưa đầy nửa thế kỷ đã thu nạp gần 3 triệu tín đồ. Cao Đài trở thành một hiện tượng xã hội đặc biệt thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu văn hóa và lịch sử ở Việt Nam. Là một tôn giáo địa phương nhưng Cao Đài có bộ máy hành chính đạo khá chặt chẽ và hoàn chỉnh như bộ máy nhà nước từ trung ương đến cơ sở. Lịch sử giáo hội tuy ngắn ngủi, song có thời kỳ hết sức phức tạp, phân nhiều chi phái khác nhau. Mỗi một chi phái có vai trò và ảnh hưởng khác nhau đối với lịch sử của vùng đất Nam bộ này. Vùng đất Bến Tre như một cù lao của miền Tây Nam bộ, ở đây trong lịch sử đã từng nảy sinh nhiều nhân vật văn hoá có ảnh hưởng lớn trong những năm đầu và suốt thế kỷ XX như Phan Thanh Giản, Nguyễn Đình Chiểu, Nguyễn Thị Định . Trong số những người đó có ông Nguyễn Ngọc Tương với chi phái Cao Đài Ban Chỉnh rất đặc thù. Ảnh hưởng của đạo Cao Đài Ban Chỉnh đối với nhân dân Bến Tre nói riêng và vùng đồng bằng sông Cửu Long nói chung là khá sâu đậm. Thế nhưng việc nghiên cứu ảnh hưởng của đạo Cao Đài Ban Chỉnh đối với đời sống tinh thần ở Bến Tre, cho đến nay vẫn còn là vấn đề bỏ ngỏ. Đây là đề tài có ý nghĩa lý luận và thực tiễn hết sức cấp bách. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của nó đối với đồng bào tín đồ góp phần phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc trong giai đoạn cách mạng hiện nay, do vậy, nó trở thành vấn đề thời sự không chỉ đối với Bến Tre mà của cả khu vực. Chính điều này thúc đẩy tác giả chọn vấn đề này làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Cho đến nay, về tôn giáo nói chung và đạo Cao Đài nói riêng đã có nhiều công trình nghiên cứu, tiêu biểu như sau:
- Sự phát triển của tư tưởng Việt Nam của GS Trần Văn Giàu, 1993.
- Một số tôn giáo ở Việt Nam của TS. Nguyễn Thanh Xuân - Ban Tôn giáo Chính phủ, 2005.
- Tôn giáo và hiện thực của Nguyễn Chí Mỳ, 1998.
- Lịch sử đạo Cao Đài thời kỳ tiềm ẩn (1920 - 1926) của Lê Anh Dũng.
- Lịch sử của đạo Cao Đài (1926 - 1937) của GS Trần Quang Vinh.
- Bước đầu tìm hiểu đạo Cao Đài của GS Đặng Nghiêm Vạn, 1995.
Các công trình này đã nghiên cứu tôn giáo lớn ở Việt Nam, trong đó có đạo Cao Đài nhưng với đạo Cao Đài phần nhiều chỉ mới dừng ở bước đầu tìm hiểu. Bên cạnh đó, một số luận văn về đạo Cao Đài như:
- Bước đầu tìm hiểu một số biểu hiện đặc thù của đạo Cao Đài của Nguyễn Văn Ron, luận văn thạc sĩ Triết học, Hà Nội, 1995.
- Đạo Cao Đài và quá trình đấu tranh loại bỏ mặt chính trị phản động của giáo phái Cao Đài Tây Ninh trong giai đoạn cách mạng hiện nay của Võ Văn Phuông - luận văn thạc sĩ Triết học, Hà Nội, 1995.
- Ảnh hưởng của đạo Cao Đài đối với đời sống tinh thần ở Tây Ninh của Nguyễn Thị Thu Nga, luận văn thạc sĩ Triết học, Hà Nội, 2000.
Tuy nhiên, ảnh hưởng của đạo Cao Đài Ban Chỉnh đối với đời sống tinh thần ở Bến Tre thì chưa có công trình nào nghiên cứu.
3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
- Mục đích của luận văn:
Trên cơ sở phân tích ảnh hưởng của đạo Cao Đài Ban Chỉnh đối với đời sống tinh thần ở Bến Tre, luận văn đưa ra một số giải pháp nhằm góp phần định hướng hoạt động của đạo thực hiện tốt phương châm truyền thống "phụng đạo - yêu nước", qua đó đóng góp vào xây dựng đời sống tinh thần phong phú trong một bộ phận nhân dân Bến Tre.
- Nhiệm vụ của luận văn:
- Để đạt mục đích trên, luận văn tập trung giải quyết những nhiệm vụ sau:
+ Trình bày một vài nét về đạo Cao Đài nói chung và Cao Đài Ban Chỉnh nói riêng.
+ Phân tích sự ảnh hưởng của đạo Cao Đài Ban Chỉnh đối với đời sống tinh thần trong một bộ phận nhân dân Bến Tre.
+ Đề xuất những nhóm giải pháp cơ bản giúp cho việc khơi dậy mặt tích cực, khắc phục mặt tiêu cực của đạo Cao Đài Ban Chỉnh nhằm góp phần xây dựng đời sống tinh thần tiến bộ ở Bến Tre.
- Phạm vi nghiên cứu của luận văn:
Luận văn chỉ giới hạn ở việc nghiên cứu ành hưởng của đạo Cao Đài Ban Chỉnh đối với một số lĩnh vực đời sống tinh thần ở Bến Tre.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
- Cơ sở lý luận:
Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của Chủ Nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm về tôn giáo của Đảng Cộng sản Việt Nam; kế thừa có chọn lọc các công trình nghiên cứu khoa học có nội dung gần gũi với đề tài.
- Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn chủ yếu sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, phương pháp lịch sử - lôgíc, phân tích - tổng hợp, đồng thời, luận văn còn sử dựng phương pháp điều tra, khảo sát thực tế.
5. Những góp mới của luận văn
Luận văn trình bày sự hình thành của đạo Cao Đài Ban Chỉnh, nêu bật lên được những yếu tố tích cực, nhất là tinh thần yêu nước và ảnh hưởng của đạo đối với đời sống tinh thần ở Bến Tre. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp có